Zdrowa Żywność

Żywność pochodząca z upraw, gdzie nie używa się środków chemicznych bądź używa w niewielkiej ilości to właśnie zdrowa żywność. Nadmierne używanie środków ochrony roślin, nawozów sztucznych poprawiających jakość i ilość zbioru ma negatywny wpływ na zdrowie człowieka. Przyczynia się do powstawania różnorodnych chorób m.in. alergii. Żywność, aby pozostała zdrową do końca nie powinna być zbytnio oczyszczona i rafinowana.

     Najlepszym przykładem niszczenia cennych substancji są ziarna zbóż. W procesie produkcji zwykłej, białej mąki odrzucany jest z ziarna zarodek i łuska, czyli otręby. Najlepszym źródłem witamin z grupy B szczególnie witaminy B1, następnie magnezu i witaminy E są właśnie odrzucane części zboża. Widać jak ważne dla zdrowia jest jedzenie naturalnej, nieoczyszczonej żywności, zasobnej w dużą ilość witamin i soli mineralnych. Zdrowe żywienie to także urozmaicone żywienie, dzięki któremu dostarczamy organizmowi różnorodnych składników. Chodzi tu zarówno o witaminy, sole mineralne jak i aminokwasy. Do tej pory sądzono, że jedynym źródłem aminokwasów, których organizm nie potrafi syntetyzować sam jest mięso. W wyniku badań okazało się, że jest to nieprawdą. Znaleziono te aminokwasy w ziemniakach, ryżu, brokułach i kaszy gryczanej, a i tak można było je dostarczyć organizmowi poprzez komponowanie posiłków z różnych składników /jajka, mleko, rośliny strączkowe oraz owoce i warzywa/. Pamiętajmy, nadmiar białka zwierzęcego jest mało korzystny dla zdrowia. Radzimy wykorzystywać w codziennej diecie białko roślinne, które w najlepiej przyswajalnej formie występuje w soji.

Żywność ekologiczna to określenie żywności produkowanej metodami rolnictwa ekologicznego z dbałością o wyeliminowanie używania nawozów sztucznych i pestycydów.

Zasady produkcji i przetwórstwa ekologicznego zawarte są w prawodawstwie unijnym – którego podstawą jest Rozporządzenie Rady 2092/91/EWG z dnia 24 czerwca 1991 roku w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych. System certyfikacji został utworzony by kontrolować produkcję na poziomie rolnika i przetwórcy.

Ekologiczne metody produkcji żywności mają zapewniać ochronę zdrowia społeczeństwa i środowiska i stanowić system zrównoważony pod względem:

• ekologicznym – nie obciąża środowiska w stopniu większym niż naturalne ekosystemy;
• ekonomicznym – jest w dużym stopniu niezależny od nakładów zewnętrznych;
• społecznym – umożliwia zachowanie oraz rozwój wsi i rolnictwa.

Producenci żywności ekologicznej mają obowiązek oznaczenia swoich produktów certyfikatami. W Polsce stosowane są certyfikaty Agrobiotest, Bioeksperta, Biocert, Ekogwarancja PTRE, Cobico, PCBC i PNG (stan na rok 2006).

Świeżość żywności związana jest z czasem jaki upływa od wyprodukowania żywności do momentu spożycia. Dużą rolę w zachowaniu świeżości spełnia prawidłowa dystrybucja. W przypadku żywności ekologicznej dzięki sprzedaży bezpośredniej zachodzi skrócenie czasu, w jakim produkt trafia od producenta do konsumenta.
       Z drugiej strony żywność konwencjonalną cechuje dłuższy czas przydatności do spożycia, uzyskany przez stosowanie chemicznych konserwantów, a jakość utrzymana jest przez licznie stosowane dodatki do żywności. Po dłuższym okresie przechowywania takiego produktu, mimo że ładnie wygląda, nie powinniśmy określać jako świeży. Przetworzona żywność ekologiczna cechuje się naturalną, czasem bardzo krótką, trwałością, a jeśli już jest utrwalana, to wykorzystywane są proste metody nie wiele przedłużające czas trwałości.

      W produkcji żywności ekologicznej stosowanie środków ochrony roślin jest ściśle regulowana. Związany z tym jest nieprawdziwy pogląd. Niektórzy konsumenci błędnie wierzą w brak pozostałości środków ochrony roślin w żywności ekologicznej. Wpływa na to niewiedza o dopuszczeniu do stosowania nielicznych naturalnych pestycydów otrzymywanych z roślin (azadirachtyny ekstrahowanej z miodli indyjskiej, pyretryny z Chrysanthemum cinerariaefolium, ekstraktu z gorzkli właściwej, rotenonu ekstrahowany z Derris ssp., Lonchocarpus spp. i Tephrosia spp) oraz możliwości występowania pozostałości środków ochrony roślin jako efektu wieloletniej trwałości niektórych syntetycznych pestycydów pozostających w glebie i możliwej ich migracji z innych gospodarstw konwencjonalnych W przetwórstwie żywności ekologicznej dużemu ograniczeniu podlega możliwość stosowania dodatków do żywności. Listę dopuszczonych do produkcji dodatków do żywności określa rozporządzenie 2092/91.

      Konsumenci i część naukowców przypisuje żywności ekologicznej specyficzną wartość lub potencjał biologiczny, które mają być efektem produkcji w naturalny sposób w zgodzie z naturą. Mówi się o wewnętrznej "sile życia", własnościach "witalizujących". Do ich oceny stosuje się nowe metody badawcze potwierdzające wyższą wartość żywności ekologicznej. Wśród nich znalazły się: test chromatografii Pfeiffera, metoda bioelektroniczna Vincenta, fotografia Kirliana, pomiar biofotonów, metoda biokrystalicji – krystalogramy CuCl2, kapilarna dynamoliza.

     Stosowania hormonów i antybiotyków w produkcji zwierzęcej jest mocno ograniczone i sprowadza się do ich stosowania w sytuacjach krytycznych. Wtedy jednak okres karencji jest wydłużony, w trakcie której na rynek nie trafia mięso, mleko i jaja.
     W porównaniu do hodowli konwencjonalnych, hodowlę ekologiczną cechuje pasza wyprodukowana w większości w gospodarstwie (lub innych gospodarstwach ekologicznych) bez użycia syntetycznych środków ochrony roślin i syntetycznych nawozów. Prawo umożliwia ograniczone stosowanie w paszach kilkunastu związków zapobiegających zlepianiu, zbrylaniu, koagulacji; kwasów organicznych jako konserwantów oraz niewielkiej liczby witamin, składników mineralnych i enzymów.
O wartości mięsa decyduje też metoda chowu zwierząt, dbanie o godne traktowanie zwierząt, o ich dobrostan, umożliwienie korzystania z wybiegów i pozwolenie na przejawianie naturalnych instynktów i zachowań.

       Przetworzoną żywność ekologiczną, charakteryzuje niski stopień przetworzenia i odmienne technologie produkcji. Wiele składników pokarmowych pozostaje w żywności ekologicznej w porównaniu z żywnością niskoprzetworzoną. Najlepszym przykładem jest pieczywo – gruboziarniste, razowe zawierające wiele cennych składników odżywczych w porównaniu do zubożonego chleba z "białej" mąki. W przetwórstwie produktów ekologicznych zakazane są metody radiacyjne, sterylizacja w wysokiej temperaturze; preferuje się biologiczne i fizyczne utrwalanie żywności, ograniczone jest stosowanie substancji dodatkowych. Lista dodatków do żywności ekologicznej jest więc mocno ograniczona w porównaniu do takiej listy w żywności konwencjonalnej. Dzięki temu żywność ekologiczna uzyskuje atrybut autentyczności i naturalności. Ciemny chleb jest rzeczywiście razowy, a nie tylko zabarwiony na brązowo.
     Wyciągając ogólne wnioski niskoprzetworzona żywność ekologiczna w porównaniu z wysokoprzetworzoną żywnością konwencjonalną może cechować się odmiennymi cechami sensorycznymi (mniej lub brak dodatków do żywności) i różną wartością odżywczą (odmienny poziom strat zależny od technologii oraz większa koncentracja składników odżywczych).

       Konsumenci żywności ekologicznej jako ważny powód jej zakupu wymieniają troskę o stan środowiska. Żywności ekologicznej, przypisują korzyści, jakie kryją się za rolnictwem ekologicznym, którego są efektem. Jest to nierozerwalnie związane z pozytywnym wpływem rolnictwa ekologicznego na ochronę środowiska i zachowanie bioróżnorodności. Podkreślany jest szczególnie zakaz upraw GMO – ze względu na wpływ na środowisko oraz nieudowodniony brak wpływu żywności genetycznie modyfikowanej naorganizmczłowieka.
      Ale rolnictwo ekologiczne, to także mniejsza konsumpcja energii lub samowystarczalność energetyczna gospodarstw ekologicznych oraz mniejszy wpływ na środowisko ograniczonego transportu żywności sprzedawanej lokalnie, a nawet zadbanie o różnorodność świata roślin i zwierząt oraz o piękno krajobrazu przez zaniechanie stosowania środków ochrony roślin czy też zwiększanie bioróżnorodności przez stosowanie płodozmianu, prowadzenie produkcji wielokierunkowej, czy też zadbanie o zadrzewienia śródpolne i inne naturalne środowiska dzikiej fauny i flory.

       Polski rynek żywności ekologicznej jest obecnie szacowany na ok. 50 milionów EURO. Żywność certyfikowaną kupuje już ok. 7% polskich konsumentów – głównie w specjalistycznych sklepach oraz bezpośrednio u rolników. Powierzchnia polskich upraw ekologicznych rośnie dynamicznie, jednakże jej udział w całkowitej powierzchni rolnej jest wciąż niski – ok. 1%.

      Polacy chcą się zdrowo odżywiać, ale często mylą żywność ekologiczną z tak zwaną zdrową żywnością dlatego z początkiem listopada 2006 rozpoczęła się ogólnopolska kampania informacyjna dotycząca rolnictwa ekologicznego i jego produktów. Organizatorzy kampanii – Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi i Agencja Rynku Rolnego – chcą dostarczyć odbiorcom wiedzę na temat korzyści płynących z produkcji ekologicznej, zachęcić indywidualnych producentów, przetwórców i grupy producentów do przestawiania się na ekologiczne metody produkcji oraz spowodować wzrost popytu na certyfikowaną żywność ekologiczną poprzez zwiększenie wiedzy konsumentów na temat jej wartości. Ambasadorem kampanii został dr Grzegorz Russak.

Ecoportal.com.pl, Julian Z Pankiewicz