Oleje przepracowane

Rozwój maszyn i urządzeń technicznych a także motoryzacji spowodował nasilenie szeregu negatywnych zjawisk. Jednym z nich jest zwiększenie ilości olejów smarowych (silnikowych i przekładniowych) wycofanych z użycia na skutek utraty zdolności eksploatacyjnych.

Oleje te noszą nazwę olejów przepracowanych lub odpadowych. Ich ilość jest kształtowana przez poziom technologiczny i stan liczebny parku samochodów, maszyn oraz jakość stosowanych środków smarowych.

Odpady z rynku motoryzacyjnego to przede wszystkim zużyte oleje silnikowe i przekładniowe. Przemysł generuje zanieczyszczone oleje hydrauliczne, przekładniowe, maszynowe, turbinowe, sprężarkowe, transformatorowe oraz grzewcze. W mniejszym zakresie oleje odpadowe pochodzą z odzysku: olejów używanych do obróbki metali (emulgujące i nieemulgujące), olejów procesowych, olejów ochronnych i innych specjalnych zastosowań, a także z odolejania w separatorach. W związku z tym powyższym odpady olejowe można podzielić na: oleje odpadowe, emulsje wodno-olejowe, szlamy zawierające oleje, inne odpady olejowe.

Oleje odpadowe stanowią największe, cenne źródło oleju mineralnego, jednak w okresie eksploatacji, w miarę upływu czasu pracy, ulega on degradacji. Odpady olejowe zawierają zanieczyszczenia związane z rodzajem stosowanego surowca oraz z procesem eksploatacji. Degradacja oleju związana jest ze zmianą jego właściwości fizykochemicznych w wyniku oddziaływania wysokiej temperatury oraz tlenu z powietrza, przy obecności katalitycznie oddziałujących metali, oraz mechanicznych sił ścinających.

W czasie pracy silnika następuje zanieczyszczenie oleju smarującego gazami spalinowymi oraz produktami spalania paliwa silnikowego. Zachodzące zmiany prowadzą do powstawania laków, żywic, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych oraz do przekształceń chemicznych w dodatkach uszlachetniających. Skład chemiczny olejów przepracowanych jest skomplikowany i wysoce toksyczny a reagujące między sobą pierwiastki tworzą często niebezpieczne dla środowiska i człowieka związki.

W praktyce rozróżnia się następujące sposoby wykorzystania olejów przepracowanych – odpadowych:

• poddanie procesom oczyszczania i przywrócenie olejom ich pierwotnych właściwości poprzez filtrację, wirowanie, odparowanie pod próżnią, w celu ich późniejszego zastosowania zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem lub jako środka smarowego niższej klasy jakościowej

• ponowna obróbka – usunięcie z olejów odpadowych zanieczyszczeń mechanicznych i wody dla uzyskania komponentu paliwowego o jakości zgodnej ze specyfikacją paliwa zastępczego

• regeneracja głęboka (re-rafinacja) odpowiednie przetworzenie fizyko-chemiczne i pozyskanie z olejów odpadowych surowców petrochemicznych, które mogą być użyte do produkcji nowych olejów smarowych lub np. lekkich olejów opałowych

• zastosowanie olejów zużytych jako surowca w rafinerii lub współpracującej z rafinerią instalacji w celu produkcji wysokiej klasy paliw lub olejów bazowych, użycie olejów wprost jako paliwa

Dla właściwego postępowania z olejami odpadowymi wprowadzono w ustawie o odpadach szczegółowe zasady gospodarowania nimi. Są one następujące:

• oleje odpadowe powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi poprzez regenerację, rozumianą jako każdy proces, w którym oleje bazowe mogą być produkowane przez rafinowanie olejów odpadowych przez usunięcie zanieczyszczeń, produktów utleniania i dodatków zawartych w tych olejach

• jeżeli regeneracja olejów odpadowych jest niemożliwa ze względu na stopień ich zanieczyszczenia, określony w odrębnych przepisach, oleje te powinny być poddane innym procesom odzysku

• jeżeli regeneracja olejów odpadowych lub innych procesów odzysku są niemożliwe, dopuszcza się ich unieszkodliwianie

• posiadacz odpadów w postaci olejów odpadowych, powstałych w wyniku prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, powinien przekazać te odpady podmiotowi gwarantującemu zgodne z prawem ich zagospodarowanie

• zakazuje się mieszania olejów odpadowych z innymi odpadami niebezpiecznymi, w tym zawierającymi PCB, w czasie ich zbierania lub magazynowania

• zakazuje się zrzutu olejów odpadowych do wód, gleby.

  www.Ecoportal.com.pl, Julian Z. Pankiewicz