Domy z gliny cz.1

Glina to materiał zupełnie niesłusznie kojarzony z budownictwem prymitywnym. Zapewne wpływ na to ma kilkudziesięcioletnia przerwa w jego stosowaniu. Przypominamy więc tą technologię mając nadzieję, że jej niewątpliwe zalety takie jak niższy koszt budowy (realizacja inwestycji systemem gospodarczym) a także łatwy dostęp do podstawowego materiału budowlanego zachęcą Czytelników niniejszego artykułu do poważnego rozważenia zastosowania niniejszej technologii planując budowę swojego wymarzonego domu.

Proponowanie dzisiaj metody produkcji i budowy domów sprzed 40 lat byłoby zupełnym absurdem. Dlatego powrót do budownictwa z gliny powiązany został z przeprowadzeniem nowych doświadczeń, które mają na celu uzyskanie materiału budowlanego odpowiadającego wymaganiom aktualnej normy ochrony cieplnej oraz doprowadzenie technologii produkcji materiałów i budowy domów z gliny do dzisiejszych oczekiwań oraz możliwości technicznych.

Pokonane zostały przede wszystkim duże trudności związane z przerabianiem gliny. Przygotowanie porcji zawiesiny glinianej, które kiedyś wykonywane ręcznie zajmowało kilka dni roboczych, dziś trwa zaledwie kilka minut. Zmianie uległy również technologia i organizacja produkcji materiałów oraz budowy domów nadając tej technologii cechy nowoczesności i ekologii.

W Polsce zainteresowanie budową z gliny jest duże i tym bardziej uzasadnione, że mamy własne tradycje takiego budownictwa oraz bazę techniczną w postaci norm oraz instrukcji ITB.

Największym jednak powodem dla którego zainteresowanie to powinno wzrastać, jest poszukiwanie tanich materiałów budowlanych oraz technologii, powszechność występowania gliny przydatnej do budowy (zwłaszcza na terenach południowej Polski) oraz ogromny, ciągle niezaspokojony głód mieszkaniowy.

Szkielet drewniany wypełniony elementami z gliny

Materiały budowlane wykonane z gliny niepalonej można podzielić na dwie różniące się właściwościami grupy materiałów, do których produkcji zastosowano różne surowce.

Pierwszą grupę stanowią materiały produkowane z tworzyw cementowo-glinianych, gdzie glina jest dodatkiem uszlachetniającym masę betonową.

Druga grupa to materiały uzyskane z tworzyw glinianych z wypełniaczami organicznymi – pustaki, płyty ścienne oraz stropowe, które charakteryzują się:

-dobrymi właściwościami akustycznymi;
-dobrymi właściwościami cieplnymi (ściana zewnętrzna o grubości 45 cm wykonana z gliny – bez żadnego dodatkowego ocieplenia – charakteryzuje się współczynnikiem przenikania ciepła U=0,35 W/m2·K);
-niepalnością
-małą energochłonnością
-trwałością (glina ma właściwości konserwujące)

Obecnie, wykorzystując powyższe cechy, projektuje się budynki jednorodzinne, w których konstrukcją nośną ścian i stropów jest szkielet drewniany wypełniony prefabrykatami z lekkiej gliny z wypełniaczami organicznymi. Zachętą do wznoszenia domów w tej technologii jest fakt, że formowanie i produkcja prefabrykatów odbywa się na placu budowy, a wymagane suszenie elementów można przeprowadzać pod dachem domu, którego konstrukcja ma być wypełniona tymi prefabrykatami. Do wypełnienia konstrukcji domu jednorodzinnego należy uformować bloczki ścienne oraz zbrojone listwami drewnianymi dyle stropowe (stanowiące wypełnienie między belkowe), nadproża oraz płyty – dyle jako wypełnienie ścian działowych.

Stoły do formowania oraz formy do produkcji prefabrykatów nie mają żadnych urządzeń wibracyjnych, wszystko może zostać wykonane ręcznie. Technologia ta umożliwia dokonanie zmian w sposobach fundamentowania. Ze względu na mały ciężar budynku część ław fundamentowych można zastąpić warstwą zagęszczonego piasku. Ogranicza to zużycie betonu oraz zmniejsza koszt materiałów i transportu.

W technologii tej należy bezwzględnie wykonać elewację budynku, zapewniając w ten sposób ochronę ścian przed wpływami atmosferycznymi, w szczególności przed deszczem. Najlepszą elewacją jest narzut z zaprawy cementowo-glinianej zatarty na gładko jak tradycyjny tynk, pomalowany farbami elewacyjnymi. Tynk cementowo-gliniany ma właściwości chemoodporne oraz zmniejsza przepuszczalność wody.

Organizacja pracy na budowie

Organizacja procesu budowlanego zależy w głównej mierze od środków finansowych, jakimi dysponujemy. Zalecana organizacja pracy (przy średnim natężeniu prac):

-produkcja wszystkich materiałów (w lecie)
-postawienie zadaszonego szkieletu (jesień)
-wypełnianie ścian i roboty wykończeniowe, łącznie z wykonaniem instalacji grzewczej budynku (rozpoczęcie prac na wiosnę)

Jeżeli środki finansowe nie pozwalają na szybkie ukończenie budynku zaleca się organizować budowę następująco: wykonać szkielet budynku wraz z pokryciem dachowym, wyprodukować i kupić materiały potrzebne do wykończenia parteru, w którym można zamieszkać bez konieczności wykańczania poddasza.

Roman Molęda, Krzysztof Głuch