Dopłaty bezpośrednie
Składają się na nie: jednolita płatność obszarowa do gruntów rolnych w gospodarstwie rolnym, utrzymywanych w dobrej kulturze rolnej oraz płatności uzupełniające do powierzchni upraw utrzymywanych w dobrej kulturze rolnej.
Wypłatami zajmuje się akredytowana przez Ministra właściwego do spraw finansów publicznych agencja płatnicza. W Polsce sprawy te powierzono Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
O dopłaty może ubiegać się każdy rolnik będący właścicielem, dzierżawcą, użytkownikiem gruntu po spełnieniu określonych warunków. Niezbędne jest uzyskanie wpisu do ewidencji producentów prowadzonej przez ARiMR. Gospodarstwo rolne musi składać się z działek rolnych o łącznej powierzchni co najmniej 1 ha, przy czym za działkę uważa się zwarty obszar gruntu o powierzchni jednej uprawy nie mniejszej niż 0,1 ha.
Grunty muszą być utrzymywane w dobrej kulturze rolnej. Pojęcie to jest ściśle zdefiniowane co zapobiega ubieganiu się o dopłaty do gruntów na których nie ma upraw. Spełniający kryteria rolnik może ubiegać się o wsparcie na podstawie wniosku pobranego w regionalnym biurze agencji płatniczej. Wniosek składa się formularza oraz załącznika graficznego w postaci mapy. Zawarte w nim dane są przed zrealizowaniem płatności są starannie kontrolowane.
Płatności obszarowe dotyczą gruntów ornych, łąk, pastwisk, sadów i upraw wieloletnich. Związana z płatnościami dobra kultura rolna gruntów to szereg minimalnych wymagań zawartych w w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 7 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 65 poz. 600). Dla gruntów ornych jest to uprawa lub ugorowanie nie dłuższe niż 5 lat przy zastosowaniu odpowiednich zabiegów agrotechnicznych. Łąki muszą być koszone co najmniej raz w roku natomiast na pastwiskach w okresie wegetacyjnym muszą być wypasane zwierzęta.
Łąki, pastwiska, ścierniska nie mogą być wypalane. Omawiane grunty nie mogą być ponadto zadrzewione z pewnymi, określonymi, wyjątkami. Na gruntach ornych, wykorzystywanych pod uprawę roślin wieloletnich powinna być utrzymywana okrywa roślinna albo ściółkowanie w międzyrzędziach lub zastosowana uprawa metodą tarasową. Do upraw objętych wyłącznie płatnościami obszarowymi należą: ziemniaki, buraki cukrowe, warzywa, plantacje owoców, plantacje wieloletnie, truskawki, zioła, rośliny oleiste, trwałe łąki i pastwiska.
Płatności uzupełniające przysługują do upraw klasyfikujących się do jednego z czterech sektorów: „Tytoń”, „Skrobia ziemniaczana”, „Chmiel”, „Inne rośliny”. Dopłaty z tytułu produkcji tytoniu i skrobi są realizowane przez Agencję Rynku Rolnego. Wykaz roślin zaliczonych do sektora „Inne rośliny” jest ustalany corocznie. Aktualnie płatności przysługują do upraw: zboża i ich mieszanki, rośliny wysokobiałkowe, rośliny strączkowe, orzechy, len włóknisty i oleisty, konopie włókniste, rośliny przeznaczone na materiał siewny, rośliny paszowe.
Na wsparcie finansowe mogą ubiegać się także producenci roślin energetycznych oraz buraków cukrowych. Dla pierwszej grupy pomoc przyznawana jest z tytułu upraw roślin energetycznych przeznaczonych do przetworzenia na produkty energetyczne albo ich wykorzystania lub przetworzenia w gospodarstwie na cele energetyczne. Za produkty otrzymane z roślin energetycznych uznaje się biopaliwa do których zalicza sie: bioetanol, biogaz, biodiesel, biowodór, oraz energię elektryczną i termalną z biomasy. Płatności z tytułu cukru mają rekompensować straty producentów wynikające z reformy obniżającej ceny skupu.
Julian Z. Pankiewicz
