Dziesięć przykazań dla budownictwa szkieletowego

Dobrze zrobiony dom w technologii lekkiego szkieletu drewnianego jest równie trwały jak murowany. Wszystko zależy od jakości wykonania. Szkielet drewniany jak żadna inna technologia wymaga dużej precyzji.

Każdy błąd niesie za sobą nieodwracalne skutki. Jak uniknąć podstawowych błędów, radzi Wojciech Nitka z Centrum Budownictwa Szkieletowego w Gdańsku.

1. Stosuj drewno suszone i czterostronnie strugane – to gwarancja trwałości domu drewnianego

Do budowy szkieletu należy stosować drewno sosnowe klasy K27. Tarcica musi być suszona komorowo i czterostronnie strugana. Drewno nie może mieć określonych wad, np. chorych sęków lub pęknięć, bowiem zmniejszają one jego wytrzymałość.

W drewnie suszonym komorowo nie ma zarodników pleśni i grzybów. W czasie suszenia zabijane są także larwy owadów oraz całkowicie zatrzymany jest proces sinienie drewna.

Wilgotność tarcicy z drewna sosnowego, z której można budować dom, powinna wynosić: nie więcej niż 18 proc. – jeśli elementy będą obudowane, nie więcej niż 23 proc. – jeśli elementy będą na otwartym powietrzu.

Drewno przywiezione na budowę nie powinno mieć wilgotności większej niż 18-19 proc. W trakcie budowy trwającej przeważnie kilkanaście tygodni drewno może wyschnąć do wilgotności około 16 proc. – co zapewnia maksymalną wytrzymałość i niezmienność wymiarów elementów – bądź zwiększyć swoją wilgotność do 20-22 proc. Na zmiany wilgotności wpływ będą miały warunki atmosferyczne.

Drewno konstrukcyjne strugane jest bardziej odporne na działanie ognia niż niestrugane, jest też rzadziej atakowane przez owady.

2. Opieraj się na modułach – zaoszczędzisz na materiałach i robociźnie

Modułami, na których opiera się lekkie budownictwo szkieletowe, są wymiary 40 i 60 cm. Moduły dotyczą rozstawu elementów konstrukcji, a ich wielokrotność stanowi podstawę wymiarów drewnopochodnych płyt poszycia stropów, ścian i dachu, a także płyt gipsowych (materiału wykończeniowego).

Ze względu na warunki atmosferyczne oraz właściwości samych płyt, na poszycia stropów, ścian i dachu należy stosować płyty wilgociouodpornione.

Odpowiednie na poszycia stropów, ścian i dachu są płyty wiórowe V-100, płyta OSB/3 lub sklejka o właściwościach wodoodpornych. Deska się nie nadaje.

3. Izoluj stropy i podłogi – unikniesz skrzypienia

Każdy strop, po którym się chodzi, mniej lub bardziej się odkształca. W stropie o konstrukcji drewnianej uginać się może i podłoga (czyli płyty poszycia stropu), i belki stropowe. Jeśli strop jest bardzo sztywny, ugięcia są niezauważalne, jeśli jest inaczej – poszczególne jego elementy wyraźnie się uginają. Odkształcające się elementy stropu ocierają się o siebie i to właśnie słyszymy jako skrzypienie podłogi. Można mu zapobiec, stosując różnego rodzaju podkładki między belkami stropu a płytą poszycia – filcowe, gumowe lub z innych materiałów.

4. Buduj oszczędnie – ograniczysz wydatki

Optymalnie zaprojektowana konstrukcja to taka, w której w możliwie maksymalnym, ale jeszcze bezpiecznym stopniu wykorzystano wytrzymałość materiału konstrukcyjnego.

Stosując odpowiednie łączniki, można zaoszczędzić na ilości drewna konstrukcyjnego oraz płyt poszycia stropów, ścian i dachu.

Bezpodstawne stosowanie tzw. przewiązek w ścianach i stropach, które nie zawsze są technologicznie wymagane, zwiększa ilość materiału i robocizny, a tym samym podnosi cenę budynku.

5. Pozwól ścianom oddychać – prawidłowy układ warstw w ścianie zewnętrznej zapewni trwałość budynku

Układ warstw ścian zewnętrznych budynku w technologii lekkiego szkieletu zapewnia trwałość, oddychanie ścian, a także energooszczędność budynku. Każda warstwa ściany spełnia w całości układu warstw przypisaną jej funkcję. Pominięcie którejkolwiek z nich pozbawić może ścianę wymienionych wyżej właściwości.

Typowy układ warstwy ściany zewnętrznej:

Płyty gipsowo-kartonowe lub gipsowo-włóknowe. Stanowią wewnętrzną warstwą wykończeniową. Podnoszą sztywność konstrukcji budynku.

W konstrukcji budynku o osiowym rozstawie elementów konstrukcji 40 lub 60 cm stosuje się płyty o szerokości 120 cm, z tym iż przy rozstawie 40 cm zalecane jest stosowanie płyt grubości 12,5 mm, natomiast gdy rozstaw słupków wynosi 60 cm- płyt grubości 15 mm.

Opóźniacz pary wodnej – zwany popularnie paroizolacją. Nazwa „opóźniacz pary wodnej” bardziej niż nazwa „paroizolacja” określa jego rolę, jaką pełni w układzie warstw ściany zewnętrznej. Zadaniem „opóźniacza pary” nie jest zatrzymanie pary wewnątrz budynku, jak by wskazywała na to nazwa „paroizolacja”. Zadaniem opóźniacza pary jest powolne dozowanie przepływu wilgoci z wnętrza budynku na zewnątrz poprzez ścianę. Zaleca się, by folia miała grubość około 0,15 mm oraz maksymalną zdolność przepuszczalności pary wodnej – około 2-20 g/m kw./24 godz.

Materiał izolacyjny. Zwykle wełna szklana lub mineralna bądź – ostatnio coraz bardziej popularne – izolacje oparte na włóknach celulozy. Grubość izolacji termicznej zależy od szerokości słupków ścian zewnętrznych i zwykle powinna być jej równa. W naszej strefie klimatycznej, by spełnić wymagania normowe, izolacja cieplna powinna mieć min.140 mm.

Poszycie zewnętrzne. Zazwyczaj drewnopochodne płyty o wysokiej odporności na wilgoć; najczęściej płyty OSB/3 lub płyty wiórowe V-100. Poszycie takie usztywnia konstrukcję szkieletu ścian. Stanowi także izolację akustyczną ściany zewnętrznej, a także podkład pod materiały elewacyjne.

Wiatroizolacja. Wiatroizolacja chroni płyty poszycia i cały budynek przed wodą i napływem wilgoci z zewnątrz. Jednocześnie gwarantuje przepływ pary wodnej nagromadzonej we wnętrzu ściany na zewnątrz budynku. Jak sama nazwa wskazuje, chroni także budynek przed wychładzaniem go przez wiatr.

Wykończenie zewnętrzne ściany. Najczęściej siding winylowy czy drewniany. Siding przybija się bezpośrednio do poszycia pokrytego wiatroizolacją. Elewację można też wykończyć tynkiem na styropianie. Stosując styropian, należy zapewnić wentylację pomiędzy płytą poszycia pokrytą wiatroizolacją a wewnętrzną stroną styropianu. Podobnie wykańcza się elewację cegłą klinkierową; między płytą poszycia pokrytą wiatroizolacją a licem z cegły pozostawia się wentylowaną pustkę powietrzną.

6. Używaj wiatroizolacji – dzięki niej ochraniasz budynek przed wilgocią i oszczędzasz energię

Ściany szkieletowego domu drewnianego powinny być od zewnątrz pokryte wiatroizolacją. Zrobiona z porypropylenu i poprawnie ułożona chroni budynek przed przewiewaniem – utratą ciepła, przed wodą i wilgocią. Jest strażnikiem trwałości konstrukcji domu. Jednocześnie pozwala na wyprowadzenie wilgoci z wnętrza budynku.

Cechą charakteryzującą typowe folie wiatroizolacyjne jest paroprzepuszczalność w granicach 120-180 g/m kw./24 godz. Inne folie, o mniejszej lub większej paroprzepuszczalności, nie spełniają wymagań wiatroizolacji.

7. Stosuj styropian ryflowany – ochronisz poszycie ścian przed zawilgoceniem z zewnątrz

Poprawny sposób docieplania domów szkieletowych styropianem polega na zostawieniu między wiatroizolacją a warstwą styropianu trwałej szczeliny powietrznej umożliwiającej odprowadzenie pary wodnej i wody.

Możliwe są dwa rozwiązania chroniące budynek przed działaniem wody i wilgoci, oba z użyciem wiatroizolacji: zastosowanie styropianu ryflowanego lub układanie styropianu na listwach.

Innym rozwiązaniem zewnętrznego docieplania budynków szkieletowych jest stosowanie wełny mineralnej. Tak jak w przypadku styropianu ryflowanego i tu wymagana jest wiatroizolacja jako przegroda chroniąca poszycie przed ewentualnym zawilgoceniem. Wełnę zatem należy montować mechanicznie, na kołki.

8. Zapewnij prawidłową wentylację – konstrukcja będzie trwała

Największym wrogiem drewnianego budownictwa jest wilgoć. O trwałości drewnianej konstrukcji budynku decydować będzie prawidłowa wentylacja poszczególnych elementów budynku – przestrzeni podpodłogowej, poddasza użytkowego i nieużytkowego, której podstawowym zadaniem jest wyprowadzenie na zewnątrz wilgoci nagromadzonej w budynku.

9. Oszczędzaj instalacje – odpowiednie ułożenie i zabezpieczenie instalacji wodno-kanalizacyjnej uchroni ją przez awariami

Rury i przewody elektryczne należy prowadzić tak, aby nie osłabić konstrukcji ścian i stropów oraz nie narażać na uszkodzenia przez śruby czy gwoździe podczas montażu płyt gipsowo-kartonowych.

Rur instalacji wodno-kanalizacyjnej nie należy układać w ścianach wewnętrznych domu. W ścianach zewnętrznych można układać jedynie przewody instalacji elektrycznej. Nie zmniejszą one grubości izolacji cieplnej. Są też odporne na działanie warunków atmosferycznych.

Aby nie dopuścić do uszkodzenia rury wkrętem, odległość między rurą a krawędzią płyty gipsowo-kartonowej powinna być większa od długości wkręta, którym będzie przymocowana płyta. Jeśli jednak zdarzy się, że otwór na rurę jest zbyt blisko krawędzi, trzeba w tych miejscach zamontować blaszki ochronne, które uniemożliwią przebicie rury.

10. Buduj bez chemii – dom ekologiczny to dom bez chemii

Ochrona drewna przez owadami i grzybami. By uniknąć stosowania chemii, drewniana konstrukcja musi być z drewna suszonego komorowo i czterostronnie struganego.

Suszenie w wysokiej temperaturze (powyżej 60 st. C) eliminuje z drewna wszelkie bakterie, zarodniki grzybów i larwy owadów. Drewno pozbawione zostaje także substancji mogących stanowić dla nich pożywienia. Stąd drewno suszone komorowo uważa się za uodpornione na działanie grzybów i owadów. Natomiast czterostronne struganie nadaje drewnu gładką powierzchnię, w której owady niechętnie żerują. Taka powierzchnia powoduje także większą odporność elementów na działanie ognia: płomienie, ślizgają się po gładkiej powierzchni.

Ochrona drewna przed ogniem. Największa wymagana odporność ogniowa w budownictwie mieszkalnym jednorodzinnym wynosi 30 min. Uzyskać ją można, stosując jako wewnętrzne okładziny ścian płyty gipsowo-kartonowych grubości 12,5 mm. Płyty te posiadają atest Instytutu Techniki Budowlanej na odporność ogniową właśnie 30 minut.

Przy zastosowaniu płyt gipsowo-kartonowych grubości min.12,5 mm na wewnętrzne okładziny ścian nie jest wymagana impregnacja ognioochronna drewnianej konstrukcji budynku.
 

Wojciech Nitka

Dla www.Ecoportal.com.pl, www.budujzdrewna.pl