Ekorolnictwo w Polsce
Koncepcja rolnictwa ekologicznego zrodziła się w odpowiedzi na problemy związane z rolnictwem konwencjonalnym. Dążenie do ciągłego zwiększania plonowania i zysków było przyczyną pojawienia się licznych zagrożeń, zarówno dla konsumentów, jak i środowiska naturalnego.
Stosowanie zbyt wysokich dawek nawozów mineralnych prowadzi do skażenia wód. Długotrwałe uprawianie roślin w monokulturach jest przyczyną zjawiska zmęczenia gleby.
Niewłaściwe używanie ciężkiego sprzętu niszczy jej strukturę fizyczną. Omawiane praktyki przyczyniają się także do wymierania wielu organizmów, będących mieszkańcami gleby. W efekcie spada produkcyjność gruntu ornego i wzrasta jego podatność na erozję. Zagrożeniem dla konsumentów są środki ochrony roślin, do których zaliczamy: zoocydy, fungicydy, herbicydy, regulatory wzrostu. Nierzadko ich pozostałości znajdują się na powierzchni płodów rolnych. Spożycie skażonych produktów może grozić zatruciami.
Założenia i cele rolnictwa ekologicznego są zupełnie inne. Największy nacisk kładzie się tutaj na jakość produktów oraz zminimalizowanie obciążenia środowiska. W definicji Komisji Kodeksu Żywnościowego Światowej Organizacji ds. Rolnictwa i Żywności (FAO) oraz Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) określa się, że rolnictwo ekologiczne to całościowy system gospodarowania, wspierający różnorodność biologiczną, cykle ekologiczne oraz biologiczną aktywność gleby. Wiąże się to głównie z zaprzestaniem stosowania środków chemicznych wpływających na plonowanie. Nawożenie mineralne jest niedozwolone. Użycie środków ochrony roślin jest zastąpione wprowadzaniem bardziej odpornych odmian roślin.
Zwalczanie szkodników może odbywać się przy pomocy ich naturalnych wrogów. Uprawy ekologiczne nie mogą znajdować się na terenach będących pod wpływem emisji przemysłowych. Obniżeniu żyzności gleby przeciwdziała się stosowaniem płodozmianu oraz nawozów organicznych. Tereny na których prowadzi się uprawy nie mogą sprawiać problemów dla dużych zwierząt. Powierzchnia pól nie powinna być zbyt duża lub urozmaicona poprzez wprowadzenie zakrzewień i zadrzewień. Nie dopuszcza się także ingerencji w naturalne stosunki wodne. Ograniczone zostaje stosowanie ciężkiego sprzętu. Na uprawach ekologicznych nie mogą pojawiać się organizmy modyfikowane genetycznie. Spełnienie powyższych kryteriów ma swoją cenę. Plony są w porównaniu z uprawami konwencjonalnymi są o 1/3 niższe. Jednostkowy koszt produkcji jest natomiast wyższy 2-3 krotnie. Rekompensatą tych niedogodności jest zdrowy i bezpieczny produkt.
Całość zagadnień związanych z uprawami ekologicznymi w Polsce reguluje ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz.U. 2004 nr 93 poz. 898). Stworzyła ona podstawy prawne do działania w dziedzinie produkcji rolniczej o profilu ekologicznym z uwzględnieniem wymogów legislacyjnych ustawodawstwa unijnego. Przepisy tej ustawy zaczęły obowiązywać od listopada 2001 roku. Określa ona podstawowe zasady produkcji metodami ekologicznymi, których celem jest osiągnięcie w gospodarstwie rolnym równo-wagi pod względem ekologicznym, ekonomicznym i społecznym. Precyzuje również warunki, jakie powinno spełniać gospodarstwo rolne o profilu ekologicznym.
Aby przeciwdziałać oszustwom wynikającym z różnic cenowych wprowadzony zostaje system certyfikacji. Oznakowanie produktu rolnictwa ekologicznego polega na zamieszczeniu na etykiecie lub opakowaniu napisu: "produkt rolnictwa ekologicznego" oraz nazwy producenta, numeru certyfikatu zgodności, nazwy upoważnionej jednostki certyfikującej i jej numeru identyfikacyjnego. Otrzymanie certyfikatu wiąże się ze spełnieniem określonych wymagań potwierdzonych kontrolami. Producent chcący przestawić swoją produkcję na metody ekologiczne zobowiązany jest zgłosić taka działalność Jednostce Certyfikującej upoważnionej przez Ministra Rolnictwa oraz Wojewódzkiemu Inspektorowi Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) właściwemu dla miejsca zamieszkania. Od tego momentu rozpoczyna się okres przestawienia trwający 2 lub w przypadku sadów 3 lata. W tym czasie producent zmienia profil gospodarowania według wymaganych kryteriów. Zwieńczeniem tych działań jest otrzymanie certyfikatu na podstawie złożenia stosownych dokumentów oraz pozytywnego przejścia kontroli.
Ekorolnictwo jest trendem stosunkowo nowym. W krajowych warunkach gospodarowania stwarza ono szansę głównie dla małych gospodarstw. Istnieje w kraju wiele regionów na które zbytniego wpływu nie wywarł przemysł. Duże rozdrobnienie areału jest tutaj plusem. Nie bez znaczenia jest także fakt małej chemizacji polskiego rolnictwa. W porównaniu z innymi krajami Unii wskaźnik ten jest dziesięciokrotnie niższy. Biorąc pod uwagę wsparcie finansowe możliwe do uzyskania na tego typu produkcję oraz rosnącą świadomość ekologiczną konsumentów Polska ma szansę stać się liczącym graczem w tej dziedzinie gospodarki.
Ecoportal.com.pl, Julian Z Pankiewicz
Zobacz też
