Ile musimy płacić za ciepło

Prąd

Jeśli dom jest ogrzewany grzejnikami elektrycznymi, to koszty ogrzewania są niestety stosunkowo wysokie. Od 1 lipca 2007 roku możemy dowolnie wybierać sprzedawcę energii elektrycznej. Jesteśmy za to związani ze spółką dystrybucyjną działającą na terenie, na którym chcemy korzystać z prądu. A zatem możemy wybrać firmę, która ma najniższą cenę energii, ale nie mamy wpływu na koszty jej przesyłu i dystrybucji.
Dokonując zmiany, odbiorca rozwiązuje umowę kompleksową łączącą go z dotychczasowym sprzedawcą i zawiera:

• umowę sprzedaży energii elektrycznej z nowym sprzedawcą;

• umowę o świadczenie usługi dystrybucyjnej z firmą świadczącą usługi dystrybucyjne na danym terenie.

W Polsce są cztery wielkie holdingi elektroenergetyczne należące do skarbu państwa: Enea, Energa, Polska Grupa Energetyczna, Tauron Polska Energia, dwie prywatne spółki należące do międzynarodowych koncernów: RWE Stoen i Vattenfall, oraz niezależne firmy zajmujące się obrotem energią. Funkcjonują też Operator Systemu Przesyłowego, który jest operatorem całego systemu elektroenergetycznego, oraz Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych zarządzający siecią dystrybucyjną. Odbiorców pobierających energię elektryczną na potrzeby gospodarstw domowych kwalifikuje się do grup taryfowych G. Najczęściej korzysta się z taryfy G11 (całodobowej) albo G12 (dwustrefowej), w której wyróżnia się dwie strefy czasowe, koszty energii w każdej strefie są inne. Okres pierwszej strefy z wyższymi opłatami (tak zwanej dziennej) to zwykle godziny 6-13 i 15-22, pozostałe godziny to druga strefa (nocna). Poszczególni opera-torzy mogą ustalać inne sposoby rozliczania, na przykład stosując niższe stawki także w soboty i w niedziele. Wówczas w oznaczeniu taryfy znajdują się dodatkowe litery, na przykład G12w, G12NW.
Na cenę energii elektrycznej dla gospodarstwa domowego składają się:

• opłata za pobraną energię elektryczną;

• opłata abonamentowa niezależna od ilości pobranej energii, wynikająca z kosztów obsługi handlowej (odczytywania i kontroli liczników);

• opłaty związane z dystrybucją i przesyłem energii elektrycznej – opłata przesyłowa uzależniona od ilości pobranej energii oraz stawka sieciowa wynikająca z kosztów utrzymania sieci, niezależna od ilości pobranej energii.

Obliczenie kosztów pobieranej energii elektrycznej jest nieco skomplikowane. Należy je przeprowadzić w sposób opisany poniżej. Zmienną część należności obliczamy, sumując cenę energii elektrycznej, stawkę systemową (jakościową) i składnik zmienny stawki sieciowej (wszystkie w zł/kWh), a otrzymany wynik mnożymy przez liczbę pobranych kilowatogodzin wskazanych przez licznik. Stałą część należności obliczamy, sumując stawkę opłaty abonamentowej, składnika stałego stawki sieciowej oraz stawki opłaty przejściowej (w zł/miesiąc), a sumę mnożymy przez liczbę miesięcy między kolejnymi odczytami licznika. Na koniec sumujemy część zmienną i stałą, otrzymując kwotę do zapłaty za okres między kolejnymi odczytami licznika. Pamiętajmy, że w cennikach zwykle są podane kwoty netto. Żeby uwzględnić VAT, trzeba pomnożyć wynik przez 1,22. Średnia z cen energii elektrycznej z uwzględnieniem opłat dystrybucyjnych (bez opłat stałych – miesięcznych), przy założeniu, że kupujemy energię od spółki należącej do tego samego koncernu co operator, który zajmuje się jej dystrybucją w naszej okolicy (jak już wspominaliśmy, dostawcę energii możemy sobie wybrać – spośród spółek, z którymi ma podpisaną umowę nasz Operator Systemu Dystrybucyjnego), wynosi:

• w taryfie całodobowej G11 – 0,4281 zł/kWh;

• w taryfie dwustrefowej G12 – w strefie dziennej: 0,4924 zł/kWh, w strefie nocnej: 0,2283 zł/kWh.

Gaz ziemny

Odbiorcy są tu kwalifikowani do poszczególnych grup taryfowych w zależności od umownej ilości kupowanego paliwa. Korzystający z gazu ziemnego wysokometanowego typu E (dawniej GZ-50) znajdą się w grupie:

• W-1 – gdy szacowane zużycie gazu wynosi u nich do 300 m³/rok;

• W-2 – gdy jest większe niż 300 m³/rok, ale nie większe niż 1200 m³/rok;

• W-3 – gdy jest większe niż 1200 m³/rok, ale nie większe niż 8000 m³/rok;

• W-4 – gdy jest większe niż 8000 m³/rok.

Ogrzewający gazem domy jednorodzinne kwalifikują się najczęściej do grupy W-3, przy niewielkim zapotrzebowaniu na ciepło – do W-2. Ceny gazu i opłaty abonamentowe są takie same w całym kraju, jedynie opłaty sieciowe zależą od regionu. Średnie ceny gazu ziemnego (bez opłat stałych – miesięcznych) wynoszą:

• w taryfie W-1 – 1,7656 zł/m³;

• w taryfie W-2 – 1,6456 zł/m³;

• w taryfie W-3 – 1,5610 zł/m³;

• w taryfie W-4 – 1,5289 zł/m³.

Orientacyjna cena ciepła uzyskanego w wyniku spalania gazu ziemnego to 0,06 zł/MJ, czyli 0,21 zł/kWh (przy założeniu, że sprawność kotła wynosi 90%, wartość opałowa paliwa 31 MJ/m³, a jego cena 1,561 zł/m³).

Gaz płynny

Ponieważ ogrzewanie gazem jest bardzo wygodne, wiele osób, nie mając dostępu do gazociągu, decyduje się na korzystanie z gazu dostarczanego przez dystrybutorów cysternami do zainstalowanego koło domu zbiornika. Gaz ten to propan, ewentualnie mieszanina propanu i butanu (można ją przechowywać tylko w zbiorniku podziemnym). Jest sprzedawany i magazynowany w stanie skroplonym, stąd jego popularna nazwa – gaz płynny. W praktyce korzystanie z niego nie różni się od korzystania z gazu ziemnego – służą do tego te same urządzenia grzewcze (kotły, kuchnie, podgrzewacze wody), ewentualnie odpowiednio przezbrojone. Gaz płynny różni się za to – i to wyraźnie – od gazu ziemnego ceną. Koszty ogrzewania nim są od dawna blisko dwa razy wyższe niż gazem ziemnym.
Ceny detaliczne (bez rabatów) propanu do celów grzewczych wynosiły w 2008 roku od 2,35 zł/l w styczniu do 2,50 zł/l w lipcu. Orientacyjna cena ciepła uzyskanego w wyniku spalania gazu płynnego to 0,12 zł/MJ, czyli 0,42 zł/kWh (przy założeniu, że sprawność kotła wynosi 90%, wartość opałowa paliwa 24 MJ/l, a jego cena 2,50 zł/l).

Olej opałowy

Jest on alternatywą dla gazu płynnego. Podobnie jak on musi być magazynowany w zbiorniku, z tym że trzeba je ustawić w budynku, bo oleju opałowego nie powinno się przechowywać w ujemnej temperaturze. Ogrzewanie olejem opałowym jest nieco tańsze niż gazem płynnym, za to wykonanie kotłowni z kotłem na olej kosztuje zwykle więcej niż z kotłem na gaz.

W lipcu 2008 roku olej opałowy kosztował 3,38-3,48 zł/l. Orientacyjna cena ciepła uzyskanego w wyniku spalania oleju opałowego to 0,10 zł/MJ, czyli 0,37 zł/kWh (przy założeniu, że spraw-ność kotła wynosi 90%, wartość opałowa paliwa 42,6 MJ/kg, a jego cena 3,42 zł/l).

Węgiel

Mimo kłopotliwej eksploatacji kotłów na węgiel i szkodliwości substancji emitowanych przez nie do atmosfery ich popularność nie maleje. Powodem jest oczywiście stosunkowo niska cena paliwa. Ceny węgla są zróżnicowane w zależności od jego jakości.
Im lepszy węgiel, tym więcej ciepła można uzyskać w wyniku jego spalenia, ale i więcej trzeba za niego zapłacić. Wartość opałowa węgla kamiennego może się wahać od 17 do 34 MJ/kg (do celów grzewczych nie stosuje się węgla o wartości opałowej poniżej 21 MJ/kg), a więc z tej samej ilości węgla bardzo dobrej jakości można uzyskać nawet dwa razy więcej ciepła niż z węgla gorszego. Warto zatem sprawdzić przed zakupem, za co mamy zapłacić.
Dla łatwiejszej oceny jakości węgla wprowadzono podział na typy, sortymenty, klasy i gatunki. Typ węgla jest ustalany między innymi na podstawie zawartości części lotnych, zdolności spiekania i ciepła spalania. Do kotłów w domach jednorodzinnych stosuje się węgiel typu od 31 do 33.
Sortyment oznacza wielkość ziaren. Do małych kotłów używa się sortymentów: grubego – o wielkości ziaren powyżej 25 mm (kęsy, kostka, orzech), średniego – o ziarnach 8-31, 5 mm (groszek) i miału.
Klasa węgla informuje o jego wartości opałowej i zawartości popiołu. Oznacza się ją dwiema cyframi, na przykład 25/7.
Pierwsza to najniższa wartość opałowa w MJ/kg, druga – najwyższa zawartość popiołu w procentach. Na podstawie sortymentu i klasy można jeszcze określić gatunek węgla. Im niższa klasa i mniejsze uziarnienie, tym gorszy gatunek węgla.
Do kotłów z automatycznymi podajnikami paliwa stosuje się tak zwane paliwo kwalifikowane – węgiel kamienny, którego ziarna mają wielkość 50-25 mm, zawierają mniej niż 1% siarki i nie więcej niż 10% popiołu. Popularnie nazywa się je ekogroszkiem. Kotły retortowe przeznaczone do spalania tego typu węgla mają wyższą sprawność niż zwykłe kotły na węgiel, zużywają co najmniej o kilkanaście procent mniej paliwa, co także trzeba brać pod uwagę przy ocenie opłacalności ich stosowania.
Ceny węgla luzem, o wartości opałowej 29 MJ/kg, w lipcu 2008 roku wynosiły około 550 zł/t za sortyment kostka, 500-550 zł za sortment orzech, 480 zł/t za sortyment groszek. Węgiel pakowany w torby po 25 kg był mniej więcej o 200 zł/t droższy.
Orientacyjna cena ciepła uzyskanego w wyniku spalania węgla kamiennego dobrej jakości w nowoczesnym kotle to 0,02 zł/MJ, czyli 0,08 zł/kWh (przy założeniu, że sprawność kotła wynosi 80%, wartość opałowa paliwa 29 MJ/kg, a jego cena 500 zł/t). Jeśli węgiel będzie gorszej jakości i będzie spalany w nienowoczesnym kotle, to koszt wytworzonego ciepła wyniesie 0,03 zł/MJ, czyli 0,11 zł/kWh0,13 zł/kWh (przy założeniu, że sprawność kotła wynosi 70%, wartość opałowa paliwa 28 MJ/kg, a jego cena 700 zł/t). (przy założeniu, że sprawność kotła wynosi 60%, wartość opałowa paliwa 25 MJ/kg, a jego cena 450 zł/t). Ogrzewanie węglem typu ekogroszek kupowanym w workach po 25 kg kosztuje 0,04 zł/MJ, czyli

Drewno

Wykorzystuje się je do palenia w kotłach o prostej budowie, w których pali się także węglem, albo w droższych kotłach zoptymalizowanych do spalania drewna – tak zwanych zgazowujących. Popularne stały się kotły z automatycznymi podajnikami paliwa – na pelety drzewne. Modne jest też ogrzewanie kominkowe, również wykorzystujące drewno jako paliwo.
Ile trzeba zapłacić za drewno? W lipcu 2008 roku ceny drewna kominkowego z drzew liściastych sezonowanego wynosiły 130-180 zł za metr przestrzenny (orientacyjnie jest to około 65% metra sześciennego, czyli mp = 0,65 m³), a drewno opałowe w Lasach Państwowych kosztowało 70-190 zł za metr przestrzenny. Brykiety z drewna z drzew liściastych kosztowały 650-780 zł/t, a z drzew iglastych 570-720 zł/t. Pelety 840-920 zł/t.
lość ciepła wytwarzanego podczas spalania drewna zależy od jego gatunku, ale przede wszystkim od wilgotności. Jeśli przy zawartości wilgoci 20% wartość opałowa wynosi 14,5 MJ/kg, to przy wilgotności 50% będzie to już tylko 8 MJ/kg. Orientacyjnie można przyjąć, że ze spalania drewna opałowego uzyskuje się ciepło w cenie 0,03 zł/MJ, czyli 0,10 zł/kWh (przy założeniu, że sprawność kotła wynosi 80%, wartość opałowa paliwa 12 MJ/kg, czyli 8400 MJ/m³, a jego cena 150 zł/mp, czyli 230 zł/m³). Z peletów uzyskuje się ciepło w cenie 0,06 zł/MJ, czyli 0,21 zł/kWh (przy założeniu, że sprawność kotła wynosi 80%, wartość opałowa paliwa 18 MJ/kg, a jego cena 850 zł/t).