Motyle lub gospodarka — Europa może mieć i to, i to!
Europejska Agencja Środowiska (EEA) opublikowała dziś czwarty raport Środowisko — stan i prognozy — SOER2010 – będący kompleksową oceną sposobu i przyczyn zmieniania się środowiska naturalnego Europy oraz podejmowanych w związku z tym działań.
W podsumowaniu raportu SOER 2010 stwierdza się, że w pełni zintegrowane podejście do przekształcania Europy w ekologiczną gospodarkę efektywnie wykorzystującą zasoby może nie tylko przyczynić się do zdrowego środowiska, ale także zwiększyć dobrobyt i spójność społeczną.
SOER 2010 wskazujeen, że na skutek globalnych obciążeń rośnie długofalowe zapotrzebowanie na zasoby naturalne, które pozwolą wyżywić i odziać rzesze ludności, zapewnić im dach nad głową i transport z miejsca na miejsce. To rosnące zapotrzebowanie na naturalny kapitał wywiera coraz większą presję na ekosystemy, gospodarkę i spójność społeczną w Europie i poza nią. SOER2010 potwierdza jednak, że dobrze zaplanowana polityka w zakresie środowiska w dalszym ciągu przyczynia się do poprawy stanu środowiska w Europie nie podważając jej potencjału wzrostu.
— Zużywamy więcej zasobów naturalnych niż pozwala na to równowaga ekologiczna. Tak dzieje się w Europie, jak i w skali globalnej. Na razie najbardziej widocznym znakiem niestabilności są zmiany klimatu, ale skala tendencji globalnych sugeruje poważniejsze zagrożenia dla ekosystemów w przyszłości. Charakter obecnego kryzysu finansowego powinien dać nam do myślenia — powiedziała dyrektor wykonawcza EEA, prof. Jacqueline McGlade.
Całkowite przejście na zieloną gospodarkę efektywnie wykorzystującą zasoby wymaga, aby wszystkie zasoby środowiskowe – różnorodność biologiczna, gleba, węgiel, rzeki, morza i powietrze, którym oddychamy – były w pełni uwzględniane w decyzjach dotyczących produkcji, konsumpcji i światowego handlu.
— Nie ma żadnych szybkich rozwiązań, ale organy sprawujące nadzór, firmy i obywatele muszą pracować razem i znajdować innowacyjne sposoby bardziej efektywnego korzystania z zasobów. Są już zalążki przyszłych działań: naszym zadaniem będzie doprowadzić do tego, aby się rozwinęły i wydały owoce — podsumowuje McGlade.
W raporcie SOER2010 podkreśla się również większe zrozumienie powiązań pomiędzy zmianami klimatu, różnorodnością biologiczną, wykorzystaniem zasobów i zdrowiem ludzi – oraz sposobu, w jaki takie narzędzia jak planowanie przestrzenne, reforma podatku ekologicznego, zapobieganie zanieczyszczeniom, środki ostrożności i kalkulacja zasobów mogą stanowić podstawę koncepcji dotyczącej zarządzania nimi, opartej na kapitale naturalnym.
Główne wnioski i zalecenia
Zmiany klimatu: Unia Europejska osiągnęła postęp w ograniczaniu emisji i rozwijaniu energii odnawialnej. Emisje 27 krajów UE w 2009 r. kształtują się na poziomie 17% poniżej poziomu z roku 1990 i tym samym zbliżyły się bardzo do wspólnotowego celu w zakresie ograniczenia emisji o 20% do 2020 r. Jednak nie we wszystkich branżach tendencje są pozytywne. W latach 1990–2008 emisje w UE-27 pochodzące z sektora transportu wzrosły o 24%.
Przystosowanie do zmian klimatu:
Nawet jeśli Europa zrealizuje wszystkie swoje cele w zakresie ograniczenia emisji, a światowi liderzy w toku negocjacji toczących się obecnie w Cancun w Meksyku porozumieją się co do śmiałych działań, Europa i tak będzie musiała dostosować się do obecnych i spodziewanych skutków zmian klimatu. Dzięki specjalnemu zarządzaniu kapitałem naturalnym można łatwiej poradzić sobie z takimi wyzwaniami.
Różnorodność biologiczna, ekosystemy i zdrowie ludzi: dzięki sieci obszarów chronionych Natura 2000, która obejmuje obecnie około 18% powierzchni UE, można chronić zagrożone gatunki i tereny zielone dla celów rekreacyjnych. Ustawodawstwo dotyczące jakości powietrza i wody ograniczyło presję na różnorodność biologiczną i ludzi. Z drugiej strony intensyfikacja wykorzystania gruntów, utrata naturalnych siedlisk i przełowienie uniemożliwiły w UE osiągnięcie celu w zakresie powstrzymania utraty różnorodności biologicznej do 2010 r.
Zintegrowane rozwiązania z perspektywą globalną: wskazując na liczne powiązania pomiędzy różnymi wyzwaniami dotyczącymi środowiska i poza nim, SOER2010 zachęca do zintensyfikowania zintegrowanych działań w różnych dziedzinach polityki podejmujących takie wyzwania, tak aby szybciej uzyskać poprawę i maksymalnie wykorzystać dodatkowe korzyści (np. jednoczesne ograniczanie zmian klimatu i poprawa jakości powietrza).
Efektywne wykorzystanie zasobów:
Zapewnienie żywności, energii i wody są głównymi czynnikami wpływającymi na użytkowanie gruntow, przy często sprzecznych zapotrzebowaniach (np. na żywność, pasze i paliwa). Kalkulacje i kształtowanie cen, w których w pełni uwzględnia się skutki eksploatacji zasobów, są niezbędne dla nakłaniania firm i konsumentów do bardziej wydajnego używania zasobów.
Zaangażowanie obywateli: sama polityka nie wystarcza, aby zatrzymać czy odwrócić tendencje występujące w środowisku naturalnym. Musimy zwiększyć liczbę obywateli, którzy chcą ograniczać swój wpływ na środowisko, angażując ich w zbieranie danych i poprzez media społecznościowe.
Źródło: www.eea.europa.eu
