Odpady radioaktywne

Obecnie głównym źródłem odpadów promieniotwórczych są elektrownie atomowe  Siłownia o mocy ponad 1000MW produkuje ich około 30 ton rocznie. Znaczne ilości odpadów tego typu są następstwem redukcji arsenałów nuklearnych. Innym ich źródłem są kopalnie rud, reaktory badawcze, aparatura stosowana w medycynie i przemyśle.

Niezależnie od genezy odpady te sprawiają problem ze składowaniem, które jest jedyną stosowaną obecnie metodą ich zagospodarowania. Odpady promieniotwórcze zostały scharakteryzowane przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej w Wiedniu (MAEA). Charakterystyka oparta została głównie na poziomie ich aktywności. Wyróżnia ona: odpady wyłączone, średnio- i nisko aktywne, krótkożyciowe, długożyciowe, wysokoaktywne. Podział ten ma wymiar praktyczny gdyż decyduje o sposobie składowania. Dwie ostatnie grupy są deponowane w głębokich składowiskach podziemnych.

Niższa aktywność odpadów dopuszcza ich składowanie powierzchniowe. Jednak zanim odpad trawi do mogilnika czeka go jeszcze długa droga. Odpady silnie promieniotwórcze wkłada się do specjalnych basenów. Woda bardzo dobrze absorbuje promieniowanie i ciepło. Po około roku „odsiadki” pod wodą odpady są transportowane w specjalnych pojemnikach na składowisko pośrednie.

Po jakimś czasie trafiają do zakładu przeróbki. Proces przeróbki wygląda następująco: odpady są rozdrabniane a następnie rozpuszczane w kwasie azotowym. Kolejnym krokiem będzie przeróbka chemiczna, która ma na celu oddzielenie Uranu i Plutonu (które mogą być ponownie wykorzystane) od niebezpiecznych radioizotopów. Następnie Uran i Pluton są przetransportowywane do wykorzystujących je fabryk, a reszta udaje się w dalszą podróż. Po odpowiednim zabezpieczeniu odpady są deponowane na składowiskach.

Miejscem składowania powstających w Polsce odpadów promieniotwórczych jest Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych (KSOP). Według klasyfikacji MAEA, jest to składowisko powierzchniowe przeznaczone do ostatecznego składowania krótkożyciowych, nisko- i średnio aktywnych odpadów (o okresie połowicznego rozpadu zawartych w nich izotopów <=30 lat) i zamkniętych źródeł promieniotwórczych.

Służy ono również do okresowego przechowywania odpadów długożyciowych, głównie alfa-promieniotwórczych, oczekujących na umieszczenie ich w głębokim składowisku geologicznym. Składowisko w Różanie istnieje od 1961 r. i jest jedynym tego typu obiektem w naszym kraju.

Ecoportal.com.pl, Julian Z. Pankiewicz