Piesze szlaki turystyczne

Rok 2007 został ogłoszony „Rokiem Szlaków Turystycznych PTTK” w związku z przypadającą 120 rocznicą oznakowania przez Walerego Eliasza pierwszego szlaku w Tatrach z Toporowej Cyrhli do Morskiego Oka (2007), 100 rocznicą oznakowania przez Hugona Zapałowicza pierwszego szlaku w Beskidach w rejonie Zawoi (2006), 100 rocznicą wykonania „Orlej Perci” w Tatrach (2006).

Szlak turystyczny to trasa wycieczkowa oznaczona specjalnymi symbolami wyznaczającymi jej przebieg i ułatwiającymi odnalezienie właściwej drogi. Szlaki turystyczne są znakowane w celu ułatwienia turystom dotarcia do najciekawszych miejsc regionu. Szlaki lądowe wykorzystują biegnące w terenie drogi i ścieżki, szlaki wodne przebiegają zaś przez spławne akweny i cieki wodne. Ze względów historycznych większość szlaków w Polsce ma oznakowanie zgodne z instrukcją znakowania szlaków turystycznych PTTK. W Polsce na obszarze parków narodowych i rezerwatów przyrody są to zazwyczaj jedyne dopuszczalne trasy, po których mogą poruszać się turyści bez specjalnego zezwolenia.

Znakowanie

W Polsce przyjęte jest oznaczanie szlaku pieszego za pomocą trzech przylegających do siebie poziomych pasków, umieszczanych na drzewach, murach, skałach itp. Dwa zewnętrzne paski są barwy białej, natomiast środkowy jest wypełniony czarną, czerwoną, niebieską, zieloną czy żółtą farbą. Kolor, którym oznaczony jest szlak nie ma związku z trudnością szlaku dla turysty pieszego, w przeciwieństwie do oznaczeń szlaków narciarskich – gdzie kolor decyduje o stopniu trudności trasy narciarskiej. Przyjęło się, że kolorem czerwonym oznacza się szlak główny (np. Główny Szlak Beskidzki), pozostałe kolory są uzupełniające.

Monopol na znakowanie szlaków w obszarze większości parków narodowych ma w Polsce PTTK, zaś poza parkami można spotkać zarówno szlaki znakowane przez PTTK jak i szlaki znakowane przez inne instytucje (np: gminy, zarządy parków krajobrazowych itp.).

Znane szlaki piesze w Polsce

1.
Główny Szlak Beskidzki – szlak turystyczny znakowany kolorem czerwonym czerwony biegnący od Ustronia w Beskidzie Śląskim do Wołosatego w Bieszczadach. Jest to najdłuższy szlak w polskich górach, liczy 519 km długości, przebiega przez Beskid Śląski, Beskid Żywiecki, Gorce, Beskid Sądecki, Beskid Niski oraz Bieszczady
2.
Główny Szlak Gór Świętokrzyskich – – jest to najdłuższy szlak Gór Świętokrzyskich – ma długość 105 km. Prowadzi przez wszystkie najważniejsze miejsca regionu: Jeleniowski Park Krajobrazowy, Świętokrzyski Park Narodowy, poprzez Łysiec, Łysicę i Radostową, skończywszy na lasach suchedniowskich i oblęgorskich.
3.
Główny Szlak Sudecki – ciągły szlak turystyczny, znakowany kolorem czerwonym czerwony, prowadzący od Świeradowa-Zdroju do Prudnika przez najciekawsze partie Sudetów.
4.
Mały Szlak Beskidzki – szlak turystyczny znakowany kolorem czerwonym biegnący od Straconki w Bielsku-Białej (Beskid Mały) po Luboń Wielki (Beskid Wyspowy), długości 137 km. Prowadzi przez tereny Beskidów, które omija swoim przebiegiem Główny Szlak Beskidzki – Beskid Mały (Madahora, Leskowiec), Beskid Makowski (Babica, Lubomir) oraz Beskid Wyspowy (Przełęcz Jaworzyce, Lubogoszcz).
5.
Podwarszawski Szlak Okrężny
6.
Szlak architektury drewnianej – jest to jedyna taka duża inicjatywa w Europie ze względu na różnorodność i wielokulturowość zawartą w utworzonych dla każdego rejonu szlakach, trasach, regionach. Projekt ten to sposób na ocalenie przed zapomnieniem zabytków architektury dawnej wsi, głównie architektury – ale również kultury, sztuki ludowej. Wiele z zabytków, do których można zaliczyć kościoły, cerkwie, przydrożne kapliczki, domy, chałupy i dworki, drewniane zabudowania gospodarskie, karczmy i leśniczówki, pałacyki i skanseny, to obiekty, które zostały wpisane do międzynarodowego spisu zabytków UNESCO. Projekt szlaku jest wspierany przez Państwową Służbę Ochrony Zabytków – Biuro Ochrony Zabytków jak również przez lokalne samorządy.
7.
Szlak martyrologii
8.
Szlak Orlich Gniazd – czerwony znakowany szlak turystyczny opisany i utworzony przez Kazimierza Sosnowskiego na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Swą poetycką nazwę zawdzięcza malowniczo położonym ruinom dawnych zamków nazywanych Orlimi Gniazdami ze względu na swe usytuowanie na płaszczyznach wysokich skał dochodzących do 20-30 m wysokości. Szlak Orlich Gniazd widnieje pod numerem pierwszym w ogólnopolskim rejestrze znakowanych szlaków pieszych. Ta zaszczytna pozycja wynika z malowniczości ukształtowania terenu, obecności licznych ostańców skalnych i jaskiń oraz licznych zabytków. Na wyżynie jest 25 Orlich Gniazd, a cały szlak ma długość ok. 163 km i składa się głównie z ruin zamków i strażnic.
9.
Szlak Zamków Piastowskich – szlak turystyczny o długość 146 km, przebiegający przez tereny województwa dolnośląskiego, oznaczony zielony kolorem zielonym. Rozpoczyna się w Zamku Grodno w Zagórzu Śląskim (w którym znajduje się Muzeum Regionalne PTTK Zamek Grodno). Następnie przechodzi przez największy zespół parkowo-zamkowy Zamek Książ (wybudowany w końcu XIII w. przez księcia Bolka I), Zamek w Bolkowie – piastowski zamek Książąt Świdnicko-Jaworskich z XIII w., Zamek Bolczów (ruiny zamku z XI w.), Jelenią Górę, Wleń i kończy się na Pogórzu Kaczawskim, u podnóża góry Grodziec (szczyt), gdzie usytuowany jest pochodzący z XV w. zamek Grodziec oraz gotycki kościół.
10.
Szlak Piastowski – jedna z najciekawszych i najliczniej odwiedzanych tras turystycznych w Polsce. Przebiega przez województwo wielkopolskie i województwo kujawsko-pomorskie. Prowadzi z Poznania Pobiedziska, Moraczewo, Ostrów Lednicki, Gniezno, Trzemeszno, Mogilno, Strzelno, Kruszwicę, Inowrocław, Kościelec Kujawski, Pakość, Barcin, Lubostroń, Żnin, Wenecję, Biskupin, Gąsawę, Marcinkowo Górne, Rogowo, do Gniezna. Wędrówka po szlaku odtwarza cykliczne przemieszczanie się piastowskich władców i ich dworów pomiędzy czterema grodami, które pełniły stołeczne funkcje.