Wszystko o utylizacji

Utylizacja – wykorzystanie lub zniszczenie surowców odpadowych lub materiałów, które straciły wartość użytkową, np. makulatury w papiernictwie.

W celu uporządkowania gospodarki zasobami i ochrony środowiska niezbędna jest klasyfikacja odzwierciedlająca genezę odpadów, ich właściwości, ekologiczną szkodliwość, użyteczność i masowość ich wytwarzania.

Podstawą każdej klasyfikacji są odpowiednio dobrane kryteria o charakterze fizykochemicznym, biologicznym, technologicznym, ekonomicznym np.:

• źródło pochodzenia – sfera powstawania,
• kryterium surowcowe,
• stan skupienia,
• skład chemiczny,
• toksyczność,
• stopień zagrożenia dla środowiska,
• stopień przydatności (branżowej) do dalszego wykorzystania.

Odpady klasyfikuje się w zależności od źródeł powstawania, stopnia uciążliwości bądź stwarzania zagrożeń dla życia lub zdrowia ludzi oraz dla środowiska. W problematyce dotyczącej ochrony środowiska rozpatruje się i klasyfikuje odpady, jako substancje pochodzące z produkcji lub konsumpcji, które zanieczyszczają środowisko.

Przy klasyfikacji odpadów w oparciu o kryterium toksyczności i zagrożenia dla środowiska przyjmuje się, że o ich szkodliwości decyduje:

• składnik najniebezpieczniejszy, który jednocześnie determinuje przynależność odpadów do odpowiedniej kategorii szkodliwości i określa technologię jego utylizacji,
• toksyczność i szkodliwość odpadu dla organizmów żywych,
• właściwości rakotwórcze substancji odpadowych,
• zagrożenie dla wód powierzchniowych i gleby na podstawie wielkości dopuszczalnych zanieczyszczeń śródlądowych wód powierzchniowych I klasy czystości,
• zanieczyszczenie atmosfery przez odpady pylące, wydzielające pary lub *gazy szkodliwe i on nieprzyjemnym zapachu, łatwość zapłonu.

Podział odpadów wg stopnia szczególnego zagrożenia dzieli je na:

• odpady grożące zakażeniem – zawierające drobnoustroje chorobotwórcze, jaja pasożytów itp.,
• odpady grożące zakażeniem – zawierające substancje promieniotwórcze,
• odpady szczególnie szkodliwe dla środowiska – zawierające substancje uznane przez ministra zdrowia za trucizny lub środki szkodliwe,
• surowe produkty i inne materiały uznane za nieprzydatne do wykorzystania gospodarczego.

Ze względu na właściwości odpadów, a głównie udział frakcji organicznej, dzieli się je na:

• mineralne, zawierające znikomą ilość (do 1%) substancji organicznej,
• organiczno-mineralne, zawierające 5-50% substancji organicznej,
• organiczne, w których udział substancji organicznej wynosi więcej niż 50%.

Klasyfikacja odpadów wg rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) klasyfikuje je, w zależności od źródła ich powstawania, na 20 następujących grup:

• odpady powstające przy poszukiwaniu, wydobywaniu, fizycznej i chemicznej przeróbce rud oraz innych kopalin – 01,
• odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności – 02,
• odpady z przetwórstwa drewna oraz z produkcji płyt i mebli, masy celulozowej, papieru i tektury – 03,
• odpady z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego – 04,
• odpady z przeróbki ropy naftowej, oczyszczania gazu ziemnego oraz pirolitycznej przeróbki węgla – 05,
• odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii nieorganicznej – 06,
• odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania produktów przemysłu chemii organicznej – 07,
• odpady z produkcji, przygotowania, obrotu i stosowania powłok ochronnych (farb, lakierów, emalii ceramicznych), kitu, klejów, szczeliw i farb drukarskich – 08,
• odpady z przemysł przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych – 09,
• odpady z procesów termicznych – 10,
• odpady z chemicznej obróbki i powlekania powierzchni metali oraz innych materiałów i z procesów hydrometalurgii metali niezależnych – 11,
• odpady z kształtowania oraz fizycznej i mechanicznej obróbki powierzchni metali i tworzyw sztucznych – 12,
• oleje odpadowe i odpady ciekłych paliw (z wyłączeniem olejów jadalnych oraz grup 05, 12 i 19) – 13,
• odpady rozpuszczalników organicznych, chłodziw i propelentów ( z wyłączeniem grup 07 i 08) – 14,
• odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne, nie ujęte w innych grupach – 15,
• odpady nie ujęte w innych grupach – 16,
• odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę z terenów zanieczyszczonych) – 17,
• odpady medyczne i weterynaryjne – 18,
• odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów, z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów przemysłowych – 19,
• odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie – 20.

     Biorąc za podstawę warunki powstawania (źródło, pochodzenie), główne składniki oraz fizyczne, chemiczne i biologiczne właściwości odpadów, podzielono je na:

• grupy (odpady o wspólnym pochodzeniu i jednakowych właściwościach),
• typy (odpady bliskie pod względem głównych składników i właściwości),
• gatunki (dokładniej niż typ określają chemiczne, fizyczne i biologiczne właściwości),
• rodzaje (określają specyficzne właściwości odpadu w ramach gatunku), a w razie potrzeby także na odmiany.

Jednolita klasyfikacja odpadów dzieli je na 27 grup:

• Odpady zwierzęce,
• Odpady zwierzęce powstające w chowie, przetwórstwie i obrocie zwierzętami,
• Odpady z produkcji roślinnej,
• Odpady drzewne,
• Odpady wydobywcze kopalin,
• Odpady przetwórcze kopalin,
• Odpady żywności roślinnej powstające w przetwórstwie i obrocie,
• Odpady tekstyliów,
• Odpady włókien naturalnych,
• Odpady włókien syntetycznych,
• Odpady drewna,
• Odpady papieru i kartonu,
• Odpady ropy i jej pochodnych,
• Odpady chemiczne,
• Odpady gumy,
• Odpady szkła,
• Odpady metali żelaznych,
• Odpady metali nieżelaznych,
• Złom sprzętu technicznego,
• Osady z oczyszczania ścieków i uzdatniania wody,
• Odpady budowlane,
• Odpady paleniskowe, pyły i szlamy,
• Zanieczyszczona ziemia,
• Osady denne,
• Odpady bytowo-gospodarcze (komunalne),
• Odpady radioaktywne,
• Odpady inne (jak np. formierskie i rdzeniarskie, masy ziemne gruntu usuwane w budownictwie, pozostałości po spalaniu odpadów bytowo-gospodarczych, osadów z oczyszczania ścieków oraz pozostałych odpadów w ten sposób unieszkodliwianych, pozostałości po kompostowaniu odpadów komunalnych, wykładziny podłogowe).

Ecoportal.com.pl,  Julian Z Pankiewicz