Opłaty produktowe (recykling, odzysk) a koszty uzyskania

Wprowadzone z dniem 1 stycznia 2002 r. obowiązki w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami obejmują im porterów oraz wytwórców produktów wprowadzających te produkty.

Obowiązkowe opłaty

Obowiązek ponoszenia podstawowych opłat produktowych funkcjonuje w ramach prowadzonej przez podatników działalności gospodarczej i związany jest z realizacją decydującego pod względem podatkowym celu, jakim jest uzyskiwanie przychodów ze sprzedaży produktów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów nazywa się koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem wymienionych w tych ustawach.

Z ustaw podatkowych wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar i opłat z tytułu nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska, to jest świadczeń za naruszenie tych przepisów i warunków prawidłowego korzystania ze środowiska.

Jednakże opłata produktowa, która funkcjonuje w ramach obowiązujących przepisów wynikających z ustawy recyklingowej, nie powinna być uznana jako sankcja za nieprzestrzeganie tych przepisów, lecz jako opłata o charakterze normatywnym. Jest to swego rodzaju podatek, która ma na celu zrealizowanie założeń i norm w zakresie ochrony środowiska przez sukcesywną realizację obowiązku odzysku i recyklingu.

W myśl ustawy recyklingowej objęci nią producenci, eksporterzy i importerzy, są zobowiązaniu do corocznego uiszczania opłat produktowych.

W myśl ustawy recyklingowej i ordynacji podatkowej tylko podstawowa opłata produktowa jest kosztem uzyskania przychodu. Kosztami uzyskania przychodu nie są zdecydowanie odsetki za zwłokę ani też tak zwane dodatkowe opłaty produktowe, które nakładane są na przedsiębiorcę w momencie nierzetelnego rozliczania się z opłat produktowych.

Jest to zgodne z przepisami wynikającymi z pisma Ministerstwa Finansów z dnia 9 marca 2002 r.

Określono w nim, że opłatę produktową, o której mowa w art. 12 ust. 2-4 i art. 33 ustawy recyklingowej, należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Odsetki za zwłokę, o których mowa w art. 17 ust. 1 i art. 18 ww. ustawy, wynikające z decyzji marszałka województwa określającej wysokość zaległości z tytułu opłaty produktowej, naliczane od następnego dnia po upływie terminu płatności opłat produktowych, do których stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej, nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.

Dodatkowe zobowiązania

Dodatkowa opłata produktowa, o której mowa w art. 17 ust. 2 ww. ustawy, w wysokości 50 % kwoty niewpłaconej opłaty produktowej, ustalana w przypadku niewykonania decyzji marszałka województwa określającej wysokość zaległości z tytułu opłaty produktowej, posiadająca charakter sankcji, nie może również stanowić kosztów uzyskania przychodów.

Realizacja przez przedsiębiorcę odzysku i recyklingu może odbywać się w różnych formach: samodzielnie lub przez organizację odzysku albo w wyniku uiszczania opłat produktowych. Dlatego w zależności od wyboru przez podatnika określonej formy mogą wystąpić koszty, które mogą się różnie kształtować. Nie istnieje jednak uzasadnienie, zgodnie z którym różnicowano by podatkowe skutki związane z przyjęciem przez podatnika określonej formy realizacji odzysku i pewne wydatki uznawać za koszty podatkowe, a inne wykluczyć z tych kosztów. Natomiast odsetki za zwłokę z tytułu nieterminowego uiszczania opłat produktowych nie będą natomiast kosztem uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 21 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 23 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem do tych opłat stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej.

Jak również dodatkowe opłaty produktowe, o charakterze sankcyjnym, nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów na podstawie ww. art. 15 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1 ustaw podatkowych.

Stanowisko Ministerstwa Finansów potwierdziła późniejsza nowelizacja ustawy o PIT i ustawy o CIT, która za koszty uzyskania przychodów uznaje podstawowe opłaty produktowe.