Ustawy, akty, rozporządzenia

Najważniejszymi aktami prawnymi regulującymi kwestie związane z ochroną środowiska w Polsce są: ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody oraz ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska.

Pierwsza z wymienionych ustaw określa formy ochrony przyrody do których należą: parki narodowe, rezerwaty przyrdy, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo – krajobrazowe, ochrona gatunkowa. Zakładanie ogrodów botanicznych, zoologicznych i ośrodków rehabilitacji zwierząt celem ratowania zagrożonych gatunków, a także ochrona obszarów zieleni i zadrzewień są omawiane w kolejnych rozdziałach.

Pozostałe części ustawy precyzują zasady gospodarowania zasobami przygody, oraz związanymi z nimi przestępstwami i wykroczeniami. Ich nadzorowaniem zajmują się jednostki administracji publicznej a zwalczaniem powołane w tym celu służby. Zastosowanie mają w tym przypadku zawarte w ustawie przepisy karne.

     1 października 2001 roku z dniem wejścia w życie ustawy Prawo ochrony środowiska moc prawną utraciła ustawa z dnia 31 stycznia 1980 roku o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz ustawa z dnia 27 czerwca 1997 roku o odpadach . Od tej pory kwestie odpadów reguluje osobna ustawa. Prawo ochrony środowiska składa się z siedmiu tytułów: Przepisy ogólne, Ochrona zasobów środowiska, Przeciwdziałanie zanieczyszczeniom, Poważne awarie, Środki finansowo – prawne, Odpowiedzialność w ochronie środowiska, Organy administracji oraz instytucje ochrony środowiska. Każdy z nich dzieli się na działy tematyczne. Pierwszy tytuł określa zakres obowiązywania ustawy i wyjaśnia szereg podstawowych definicji. Omówione zostają kwestie polityczne oraz społeczne związane z ochroną środowiska. Tytuł drugi zawiera szczegółowe informacje na temat ochrony powietrza, wód, powierzchni gleby, kopalin oraz roślin i zwierząt a także zagrożenia związane z hałasem i polami elektromagnetycznymi. Standardy produkcji, związane z nimi emisje a także problemy wynikające z różnych form komunikacji wraz z systemem pozwoleń zawiera tytuł trzeci. "Poważne" awarie to omówienie instrumentów prawnych oraz obowiązków producentów mających na celu zapobieganie i ewentualne likwidowanie szkód związanych z produkcją przemysłową. Tytuł piąty określa opłaty za korzystanie z zasobów środowiska i grożące za nadużycia kary pieniężne. Szczegółowe omówienie odpowiedzialności cywilnej, karnej i administracyjnej znajdziemy w kolejnym tytule. Ostatnia część ustawy rozdziela kompetencje w zakresie ochrony środowiska pomiędzy jednostki administracji. Wyznacza także organy ochrony środowiska do których należą: Państwowa Rada Ochrony Środowiska, komisje do spraw ocen oddziaływania na środowisko, fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Omawiana ustwa z późniejszymi zmianami (ustawa z dnia 23 listopada 2002, ustawa z dnia 29 sierpnia 2003) obowiązuje do dnia dzisiejszego.

     Statut Ministerstwa Środowiska oraz Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska wraz z nałożonymi na nie obowiąkami zostały szczegółowo określone w odpowiednich rozporządzeniach i zarządzeniach Prezesa Rady Ministrów.

      Wynikające z obowiązujących przepisów stawki opłat za korzystanie z zasobów przyrody a także kar za popełniane wykroczenia określane są stosownymi Rozporządzeniami Rady Ministrów.

    Dalsze uszczegółowienie przepisów w zakresie dokładnych standardów emisji, wzorów dokumentacji, metodyk badań, nadawania statusu rezerwatu, określania zadań parkow narodowych i innych mieści się w zakresie zadań ministra środowiska który ustala je poprzez rozporządzenia i obwieszczenia.