Domy z gliny cz.2
W poprzednim odcinku zaprezentowaliśmy problematykę budownictwa z gliny niewypalanej. Zgodnie z obietnicą złożoną na końcu przedniej publikacji w tym odcinku zaprezentujemy dwie konkretne realizacje budynków mieszkalnych w tej technologii czyli postaramy się odpowiedzieć na proste pytanie;Jak zbudować dom z gliny?
Niestety, nie sposób odpowiedzieć krótko na powyższe pytanie. Poniżej przedstawimy jedynie dotychczasowe realizacje z użyciem gliny lekkiej, które są niezaprzeczalnym dowodem wznoszenia budynków z gliny. Zwrócimy uwagę na te elementy budynku, które są charakterystyczne dla budownictwa glinianego.
W Karniowicach został wzniesiony dom mieszkalny o powierzchni 120 m2. Budynek został wykonany w technologii konstrukcji szkieletu drewnianego. W pierwszym etapie zostały ustawione na fundamencie drewniane słupy nośne budynku, na których oparto również drewniane belki stropu i konstrukcję więźby dachowe. Następnie więźbę pokryto wyprodukowaną na placu budowy dachówką cementowo-glinianą. Powstała w ten sposób wiata, która pozwoliła na uniezależnienie dalszych prac od warunków atmosferycznych. Ściany zewnętrzne zostały wypełnione wyprodukowanymi na placu budowy bloczkami słomo-glinianymi o wymiarach 20x20x40 cm i masie elementu wysuszonego 12 kg. Bloczki słomo-gliniane można docinać piłą ramową, siekierką lub jeszcze wilgotne formować do pożądanego kształtu. Aby uzyskać ścianę jednorodną – pozbawioną mostów cieplnych – bloczki słomo-gliniane wymurowano na zaprawie cementowo-glinianej z dodatkiem cementu lub cementowo-glinianej z dodatkiem granulek styropianu. Ściany zewnętrzne można też wykonać na mokro, ubijając przygotowaną masę słomo-glinianą w deskowaniach. Uzyskana w ten sposób ściana charakteryzuje się niestety znacznym osiadaniem i przed otynkowaniem musi być suszona (minimum jeden sezon letni).
W Karniowicach ze słomo-gliny wykonano również: wypełnienia ścianek działowych dylami o wymiarach 60×40 cm i grubości 6 cm, wypełnienia belek stropowych płytami stropowymi o wymiarach 40×100 cm i grubości 10 cm. Wszystkie te elementy wykonano bezpośrednio na placu budowy. Doświadczenie wskazuje, że dyle na ścianki działowe powinny mieć grubość minimum 10 cm, gdyż cieńsze podczas schnięcia łatwo ulegają deformacji. Płyty stropowe, których masa wynosi około 25 kg muszą być zbrojone wkładkami drewnianymi i przed zamontowaniem dobrze wysuszone.
Tynki wewnętrzne na ścianach wykonanych z bloczków słomo-glinianych wykonane zostały z płyt gipsowo-kartonowych, na ścianach murowanych – z zaprawy cementowo-glinianej. Tynki zewnętrzne wykonane zostały jako tynki tynki dwuwarstwowe z zaprawy cementowo-glinianej.
Do zabezpieczania ścian zewnętrznych można stosować różne okładziny ceramiczne, drewniane lub z tworzyw sztucznych. Najtańsza jednak jest elewacja wykonana z tynku cementowo-glinianego.
W Sierczy wybudowany został budynek rolniczo produkcyjny o wymiarach 10×30 m. Szkielet budynku tworzą słupy żelbetowe wykonane na placu budowy oraz drewniana więźba dachowa. Ściany zewnętrzne wypełnione zostały – podobnie jak w przypadku budynku mieszkalnego w Karniowicach – bloczkami słomo-glinianymi.
Pewną niedogodnością tej technologii jest wypełnianie ścian zewnętrznych bloczkami bloczkami słomo-glinianymi po uprzednim wykonaniu więźby dachowe. Można jednak temu zapobiec stosując inną organizację procesu budowy. Jeżeli dysponujemy siłą roboczą oraz mamy środki finansowe pozwalające na kontynuację budowy, to po ustawieniu słupów nośnych można przystąpić do wypełniania ścian zewnętrznych bloczkami słomo-glinianymi, koniecznie jednak pamiętając o zabezpieczeniu ścian przed deszczem. W następnej kolejności wykonujemy więźbę dachową wraz z pokryciem. Cechą charakterystyczną tego typu budowania jest możliwość wykonania wielu prac przez osoby niewykwalifikowane. Fachowy nadzór budowlany lub wykonawcza firma budowlana są potrzebne jedynie przy wznoszeniu konstrukcji nośnej budynku. Murowanie ścian zewnętrznych, wypełnianie stropów i ścianek działowych inwestor może wykonać sam.
Koszty wznoszenia budynku z użyciem niewypalonej gliny są od 30 do 40% niższe niż budynku wykonanego w systemie tradycyjnym. Zależeć one będą od zakresu wniesionej pracy własnej.
Czas wykonania budynku zależy wyłącznie od intensywności prowadzonych prac. Warunki budowy w tej technologii pozwalają na wykonanie budynku o powierzchni 100 m2 (zamkniętego stanu surowego) w ciągu 3 miesięcy.
Roman Molęda, Krzysztof Głuch
