Jak przygotować Polskę na wzrost odnawialnych źródeł energii?

Energetyka wiatrowa i słoneczna są uzależnione od warunków pogodowych. Nie zawsze wieje wiatr i świeci słońce.

Forum Energii przygotowało raport, w jaki sposób krajowy system energetyczny powinien przygotować się do wzrostu produkcji z OZE i zwiększonej dynamiki wahań podaży energii w krajowym systemie elektroenergetycznym.
Na podstawie doświadczeń Polski i innych państw proponuje osiem sposobów zadbania o stabilność dostaw energii w przyszłości.

Na całym świecie obserwujemy dynamiczny wzrost OZE, szczególnie energetyki słonecznej i wiatrowej. W Polsce też możemy spodziewać się wzrostu ich zainstalowanej mocy. System energetyczny musi być na to przygotowany – mówi Joanna Maćkowiak-Pandera, prezes Forum Energii. Jednocześnie w polskiej energetyce zachodzą poważne zmiany. Modernizacja systemu przesyłowego i planowane wyłączenia części elektrowni węglowych stwarzają okazję, by przygotować system na zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii – dodaje.

 Na razie brakuje strategii rozwoju OZE w Polsce, ale megatrendy nie pozostawiają wątpliwości, w jakich kierunkach będzie rozwijać się energetyka. To dobry czas na dyskusję, jak OZE mogą uzupełnić polski miks energetyczny i jak jednocześnie zapewnić stabilność funkcjonowania systemu energetycznego – mówi Andrzej Rubczyński, dyrektor ds. badań i analiz Forum Energii.

Najważniejsze wnioski z raportu

• Źródła odnawialne w Polsce i na świecie będą się nadal rozwijać, a motorem tego rozwoju będzie głównie spadek kosztów.
• System energetyczny trzeba przygotować na pracę źródeł zmiennych,  tak aby bezpiecznie działał w sytuacji kiedy nie świeci słońce i nie wieje wiatr.
• System energetyczny musi być bardziej elastyczny, czyli aktywnie reagować na zmiany po stronie podaży i popytu.
• Istotne jest stworzenie mechanizmów finansowych do nagradzania elastyczności na rynku energii.
• Starzejąca się infrastruktura sieciowa i majątek wytwórczy będą wymagały znaczących inwestycji. Już teraz konieczne jest uwzględnienie w tych planach rozwoju źródeł rozproszonych.
• Istotna jest poprawa warunków współpracy międzynarodowej na rynku energii – w zakresie zarządzania, zasad rynkowych, integracji i eksploatacji sieci. Istotne, aby połączony europejski system był bezpieczny, konkurencyjny. Istotne jest pokonanie problemów przesyłowych na połączeniach transgranicznych.
• Ciepłownictwo i elektromobilność w przyszłości będzie wspierać integrację OZE.

Raport „8 sposobów integracji OZE. Bezpieczeństwo systemu wobec wzrostu źródeł zmiennych” dla Forum Energii przygotowali eksperci międzynarodowej firmy doradczej Ecofys. Forum Energii współpracowało również z Agora Energiewende. Opracowanie przedstawia osiem głównych obszarów działania, mogących ułatwić dalszą integrację zmiennych źródeł energii w specyficznym kontekście zmieniającego się systemu energetycznego Polski:

1. Modernizacja sieci przesyłowych

Infrastruktura sieciowa w Polsce wymaga modernizacji. Sieci są stale rozbudowywane, trzeba już teraz uwzględnić w tych planach rozwój energetyki rozproszonej.

2. Wzrost elastyczności elektrowni konwencjonalnych

Istnieje możliwość poprawy elastyczności wytwarzania w funkcjonujących elektrowniach. Trzeba ocenić potencjał techniczny poprawy elastyczności i stworzyć mechanizm jej promowania.

3. Wspieranie elastyczności popytu

Przemysł może poprawiać bezpieczeństwo energetyczne Polski. Polska ma za sobą pierwsze, obiecujące doświadczenia z DSR – reakcją strony popytowej, które poprawia elastyczność systemu energetycznego.  Trzeba konsekwentnie rozwijać ten mechanizm.

4. Łączenie sektorów energetyki

Dziś sektory energii elektrycznej, ciepła i transportu działają w Polsce oddzielnie. Łączenie sektorów ułatwi zagospodarowanie nadwyżek energii, kiedy elektrownie wiatrowe i słoneczne pracują z pełną mocą i w zaspokajaniu popytu, gdy nie wieje wiatr i nie świeci słońce.

5. Magazyny energii jako przyszły partner dla energetyki odnawialnej

Polska dysponuje własnym potencjałem w zakresie magazynowania ciepła. Jednocześnie może wykorzystać spadek kosztów technologii magazynowania energii elektrycznej. Technologie te będą zyskiwać na znaczeniu wraz ze wzrostem udziału zmiennych OZE w miksie energetycznym, ponieważ zapewniają bilansowanie i elastyczność systemu energetycznego.

6. Optymalne rozmieszczenie instalacji OZE

Trzeba już teraz zaplanować rozwój OZE dostosowując system wsparcia do lokalnych warunków wiatru i nasłonecznienia. W innym razie może dojść do sytuacji, w której elektrownie wiatrowe będą powstawać tylko na północy Polski, a elektrownie słoneczne na południu. W planowaniu rozwoju OZE należy uwzględnić potencjał sieci.

7. Rozbudowa sieci i integracja z rynkami sąsiadującymi

Zarówno dla Polski, jak i innych krajów, angażowanie się w europejską współpracę regionalną może przynieść korzyści w postaci sprawnej i stabilnej pracy systemu. To obniży koszty integracji większych mocy zmiennych źródeł energii odnawialnej.

8. Rozwój rynków krótkoterminowych

Zmienne OZE mogą wspierać stabilność systemu, np. poprzez świadczenie usług systemowych.

Raport  „8 sposobów integracji OZE. Bezpieczeństwo systemu wobec wzrostu źródeł zmiennych”. Autorzy: Izabela Kielichowska, dr Karoline Steinbacher, Thobias Sach, Michael Döring, Fabian Wigand, Ecofys. Współpraca: dr Fabian Joas, Agora Energiewende. Opieka merytoryczna: dr Joanna Maćkowiak Pandera, Forum Energii.

Forum Energii