Źródła prawa powszechnie obowiązującego

„Źródło prawa” jest pojęciem wieloznacznym. Z jednej strony można je rozumieć bowiem jako czynniki wpływające na treść prawa, a więc np. wolę narodu czy prawodawcy z drugiej strony – różne formy przekazu norm prawnych, ustanowionych bądź uznanych, a więc np. dokumenty, teksty czy inne przedmioty będące nośnikami tych informacji (treści). „Do źródeł prawa powszechnie obowiązującego zaliczyć trzeba akty zawierające generalne i abstrakcyjne normy, które tworzą, zmieniają lub uchylają prawa i obowiązki obywateli i osób prawnych”. Zawierają ogólnie obowiązujące uregulowania. Adresaci norm prawnych, które zawierają te źródła, są różni, dlatego należy zaliczyć te normy do źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Na źródła prawa powszechnie obowiązującego w myśl art. 87 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 roku składają się następujące akty: 1) Konstytucja – najwyższy akt prawny w państwie. Reguluje najbardziej ogólne prawa i obowiązki obywateli, ustrój państwa, zasadnicze funkcje organu państwa, ogólne zasady odnośnie spraw społecznych. „Konstytucja określa kompetencje Prezydenta RP, Rady Ministrów (Rządu), Prezesa Rady Ministrów oraz ustala pozycję ministrów i innych członków rządu oraz wojewodów i samorządu terytorialnego w systemie organizacji państwa”. 2) ustawy – są podstawowym aktem stanowienia prawa powszechnie obowiązującego. Ustawa wydawana jest przez Sejm RP. Konstytucja określa sposób opracowania i uchwalania ustawy oraz sposób i zakres współdziałania Sejmu z Senatem. Projekt ustawy powinien mieć dołączone uzasadnienie, które wyjaśniać powinno potrzebę i cel wydania ustawy, przedstawiać stan faktyczny dziedziny, która ma zostać unormowana, wykazać różnice między projektowanym stanem prawnym a dotychczasowym, wykazać przewidywane skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne oraz wskazać źródła finansowania. 3) ratyfikowane umowy międzynarodowe – art. 87 ust. 1 Konstytucji zalicza ratyfikowane umowy międzynarodowe do źródeł prawa powszechnie obowiązującego. W myśl art. 91. ust. 1 Konstytucji, po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw RP ratyfikowanej umowy międzynarodowej stanowi ona część krajowego – wewnętrznego, porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, wyjątkiem jest gdy jej stosowanie uzależnione jest od wydania ustawy. Umowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Podmiotami umów międzynarodowych są państwa, które wykonują ich treść poprzez działanie upoważnionych do tego organów. Umowy są ratyfikowane (zatwierdzane) przez uprawniony organ państwowy i oznacza to ostateczną zgodę na związanie się państwa umową międzynarodową. 4) rozporządzenia – regulują te kwestie, na które zezwala mu ustawa. Reguluje te kwestie na które zezwala ustawa i muszą być one zgodne z konstytucją i umowami międzynarodowymi oraz z uchwałą. Prawo wewnętrzne to normy obowiązujące jedynie wewnątrz organów aparatu władzy publicznej np.: uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezydenta RP, Prezesa RM i Ministrów 5) akty prawa miejscowego – przepisy prawne powszechnie obowiązujące na oznaczonej części terytorium państwa wydane na podstawie upoważnienia ustawowego przez uprawnione do tego organy. Organami tymi są: sejmik województwa, wojewoda, organy administracji niezespolonej, rada gminy.