Recykling: Wołanie o pomoc

Każdy z nas na co dzień ma do czynienia z tworzywami sztucznymi, wiąże się to z problemem składowania odpadów na Ziemi. Problem ten wynika z różnorodności stosowanych tworzyw sztucznych.

Warto przybliżyć się temu zjawisku, ponieważ problem odpadów dotyka w dużej mierze każdego człowieka.
Według danych z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami jeszcze 10 lat temu ilość odpadów z tworzyw sztucznych wynosiła 470,9 tys. ton (ok. 12 kg na mieszkańca). Obecnie w Polsce zużycie tworzyw osiągnęło 1 mln ton rocznie. Przez cały czas przybywa nam odpadów po opakowaniach sztucznych. Poza opakowaniami (ok. 38% produkcji tworzyw), znaczne zużycie tworzyw sztucznych obserwuje się w budownictwie, przemyśle elektronicznym, motoryzacyjnym a także rolnictwie.

W przypadku opakowań z tworzyw sztucznych, decydujący udział ma polietylen (PE), polipropylen (PP), politereftalan etylenu (PET), polistyren (PS) i polichlorek winylu (PVC). Tworzywa te są powszechnie wykorzystywane także w innych działach gospodarki i stanowią blisko 80% całej światowej produkcji tworzyw. Do ogromnego przyrostu odpadów doprowadził rozwój gospodarki światowej i ciągle rozwijający się przemysł. Niestety żaden proces technologiczny nie zagwarantuje 100- procentowego wykorzystania surowca, dlatego też powtórne przetwórstwo, inaczej zwane recyklingiem, w krajach o dużym stopniu rozwoju przemysłowego stało się priorytetowym zadaniem badawczym państw.

Do tej pory podstawową metodą zagospodarowania odpadów w Polsce było składowanie. Wszelkie inne metody, prowadzące do wykorzystania odpadów, wiążą się ze znacznymi nakładami. 10 lat temu wprowadzono przepisy dotyczące gospodarowaniem odpadami, oraz o opłacie depozytowej i opłacie produktowej.
Składowanie odpadów tworzyw sztucznych odbywa się w specjalnych składowiskach. Rozróżnia się składowiska tradycyjne, oraz sprasowane. Nowoczesne składowisko odpadów musi mieć specjalnie przygotowane nieprzepuszczalne podłoże a także sieć urządzeń odwadniających. Z takich składowisk dodatkowo pozyskiwany jest gaz wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej lub cieplnej. Po zapełnieniu składowiska zostają zasypane ziemią i obsadzone roślinnością.

Innym sposobem radzenia sobie z odpadami jest spalanie ich w spalarniach. W Szwajcarii aż 90% śmieci się pali. Zaletą tego sposobu jest to, iż po jedno lub dwugodzinnym spalaniu objętość resztek nie dających się przetworzyć wynosi około 10% objętości początkowej odpadów, masa odpadów maleje o 40 – 60%. Ponadto ciepło uzyskiwane w czasie spalania może być wykorzystane do produkcji energii elektrycznej lub cieplnej.

Jako kolejny przykład walki z odpadami można uznać koksowanie odpadów tworzyw sztucznych. Do recyklingu odpadów m.in. ze złomowanych samochodów, zaleca się technologię koksowania. W tym przypadku odpady z tworzyw sztucznych nie muszą być selekcjonowane ani czyszczone.
Niepotrzebne tworzywa sztuczne można także powtórne wykorzystać. W Polsce aż 99,8% śmieci trafia na wysypisko. Recykling materiałowy polega na odzyskiwaniu tworzywa – materiału ze zużytych wyrobów i jego wykorzystaniu w produkcji nowych wyrobów. Recyklingiem materiałowym objęte są odpady termoplastycznych tworzyw sztucznych. Powtórne wykorzystanie jest bardzo dobrym rozwiązaniem. W ten sposób najmniej ucierpi środowisko, a przecież ludziom powinno zależeć na tym, by jak najmniej nasza Ziemia ucierpiała, ona nie może narodzić się na nowo, dlatego tak ważne jest dbanie o środowisko.

Podstawowym obowiązkiem przedsiębiorców jest zapewnienie recyklingu odpadów opakowaniowych, które powstają w wyniku wprowadzenia na rynek krajowy produktów w opakowaniach. Jeśli przedsiębiorca nie wywiąże się z tego nakazu musi zapłacić tzw. opłatę produktową. Pozyskane w ten sposób środki przeznaczone są na finansowanie działań, które ograniczają ilość odpadów kierowanych na składowiska. System opłat produktowych uruchomił środki na bardziej złożone metody recyklingu, w tym recyklingu materiałowego. W przypadku tworzyw sztucznych, system ten wspiera wyłącznie zagospodarowanie opakowań i nie obejmuje odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z innych branż. Konieczny jest więc rozwój także innych, alternatywnych metod, które zagospodarują w sposób kompleksowy jak największą ilość odpadowych tworzyw sztucznych.

Wg opinii społeczeństwa najmniej szkodliwe jest składowisko a najwięcej emocji budzi spalanie odpadów, ponieważ w ten sposób istnieje śmiertelne zagrożenie z powodu ogromnej emisji dioksyn i innych zanieczyszczeń. Jest to opinia częściowo uzasadniona, bo rzeczywiście emisja substancji szkodliwych do atmosfery jest poważnym problemem spalarni odpadów.
Jednak wysoce rozwinięta dziś technika pozwala na oczyszczenie gazów odlotowych ze spalarni do poziomów bardzo niskich stężeń – niższych nawet od rygorystycznych norm dotyczących zawartości substancji toksycznych w spalinach. Jednak wysokie udziały PCW w piecach do spalania zmniejszają efektywność energetyczną, obciążają instalacje i powodują wysokie koszty oczyszczania gazów, jak również usuwania pozostałości spalania. Jest to rozwiązanie bez wyjścia, ponieważ gdyby spalanie nie było tak kosztowne, to dawałoby więcej szkód niżby pomagało.

Wg Unii Europejskiej najlepszą opcją postępowania z odpadami jest ochrona, później minimalizacja tych odpadów, następnie ponowne wykorzystanie i recykling, a najmniej skuteczną formą jest składowanie odpadów. Jest to prawda, ponieważ takie odpady bardzo długo się rozkładają, zajmują strasznie dużo powierzchni i są niekorzystne dla środowiska. Unia Europejska zachęca do użycia materiałów wtórnych powstałych z recyklingu do produkcji nowych opakowań lub innych produktów, a także upowszechnienia opakowań wielokrotnego użytku. Popiera także wprowadzenie na rynek wyrobów z recyklatów, które będą wykazywały cechy pełnowartościowych materiałów, oraz, że będą mogły być stosowane ponownie, odzyskiwanie i poddawane recyklingowi.
Na świecie przybywa rocznie ok. 300 milionów ton zużytych opakowań. Ich degradacja pod wpływem światła, powietrza, wody przebiega bardzo powoli dlatego też powinno się unikać kupowania produktów w plastikowych opakowaniach, warto znaleźć ich odpowiedniki w tekturowych pudełkach, papierowych torbach lub szklanych butelkach.

Należy także unikać kupowania mleka lub soków w "kartonowych" pudełkach – opakowania te nie nadają się do powtórnego napełnienia czy przetworzenia i trafiają na wysypisko. Unikać powinniśmy również jednorazowych plastikowych sztućców, naczyń, maszynek do golenia, oraz zapalniczek- te przedmioty są plastikowe i rozkładają się kilkaset lat, jeśli już musimy używać plastikowych rzeczy róbmy to kilkakrotnie.

Korzyści jakie daje nam ponowne wykorzystanie tworzyw sztucznych to bardziej czyste środowisko. W trakcie naturalnego rozkładu powstają szkodliwe substancje, ponadto rozkład ten trwa bardzo długo więc śmieci takie zalegają na wysypiskach. Ziemia ma służyć naszym pokoleniom, jednak, gdy będziemy postępować tak jak do tej pory naszym potomkom pozostawimy tylko zanieczyszczone środowisko, a co się z tym wiąże brak czystego powietrza, choroby i same kłopoty. Nasza ziemia nie może krzyczeć, dlatego też muszą działać ludzie, którzy chcą jak najlepiej dla środowiska. Przyda się ono nie tylko nam, ale także naszym potomkom.

www.Ecoportal.com.pl, Aneta Świderska