Co zrobić ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym?

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny to szczególna kategoria odpadów, w taki też sposób traktowana jest przez prawo, zarówno polskie, jak i unijne. Elektrośmieci stanowią potencjalnie duże zagrożenie dla środowiska naturalnego.

Nieodpowiednio składowane mogą też wpłynąć negatywnie na życie i zdrowie ludzi, dlatego niezależnie od wysokich kar pieniężnych, jakie grożą za nieprawidłowe obchodzenie się z elektroodpadami, warto zdać sobie sprawę z realnego niebezpieczeństwa i skutecznie mu przeciwdziałać.

Po pierwsze – zidentyfikujmy sprzęt, który może zostać zakwalifikowany do kategorii elektroodpadu.
To bardzo proste – jeśli nie jesteśmy pewni czy zużyte urządzenie to elektrośmieć, którego pod żadnym pozorem nie można wyrzucać do „zwykłych” kontenerów (może nas taka decyzja drogo kosztować – mandat wynosi 5 tys. zł) zajrzyjmy po prostu na jego obudowę.
Widniejący tam znak przekreślonego kontenera wszystko nam wyjaśni. To rzeczywiście elektrośmieć i należy go przekazać w odpowiednie miejsce.

Możliwości jest kilka, a niebawem może być jeszcze więcej, gdy przyjęta zostanie nowelizacja Ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Rozwiązania prawne wprowadzone tym aktem obowiązują od 2005 roku.
Aktualnie trwają prace nad projektem zmian dostosowujących polskie prawo do zapisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/19/UE w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE).

Odpady elektryczne i elektroniczne – klasyfikacja

Jeśli mielibyśmy odpowiedzieć na pytanie jaki sprzęt możemy zaliczyć do kategorii elektroodpadu, z pewnością większość z nas nie miałaby problemu z określeniem tych, które są „najpopularniejsze”.

Zgodnie z klasyfikacją możemy je podzielić m.in. na: AGD wielkogabarytowe i małogabarytowe. To dość oczywiste, że elektroodpadem jest więc: lodówka, zmywarka, pralka czy kuchenka elektryczna, żelazko, mikser, suszarka i odkurzacz.

Wiele osób wskazałoby na sprzęt teleinformatyczny – komputery stacjonarne i laptopy, telefony, a także sprzęt RTV (magnetofony, radia, telewizory, video, odtwarzacze DVD).

Inne popularne elektrośmieci to także świetlówki, narzędzia elektryczne i elektroniczne (np. wiertarki), różnego rodzaju czujniki elektroniczne (np. czujniki dymu) a nawet niektóre zabawki.

Niebezpieczne, ale dlaczego?

Dlaczego elektroodpady stanowią aż tak poważne zagrożenie? Musimy zdawać sobie sprawę z tego, że „niewinnie” wyglądające,  niesprawne urządzenie, niekompletne i przestarzałe, to cały katalog niebezpiecznych substancji.

Co może np. mała bateria? Jeśli jest przebita, emituje kadm i nikiel, a te mają bardzo negatywny wpływ na wiele funkcji ludzkiego organizmu. Nie inaczej jest z bromem, który może się ulatniać z nieczynnego albo niefachowo rozmontowanego komputera.
Potencjalnie bardzo duże zagrożenie stwarzają także świetlówki, z których może się wydobywać rtęć (powodująca różnego rodzaju bezpośrednie zagrożenia – jak np. zaburzenia wzroku, mowy i słuchu).

Bardzo szkodliwy dla środowiska naturalnego i pośrednio również dla ludzi oraz zwierząt jest wydostający się ze starego typu lodówek freon.

Jak więc widzimy – nie bez powodu elektrośmieci „traktowane” są przez prawo w sposób szczególny i próby omijania go karane wysokimi mandatami!

Co zrobić ze zużytym elektrosprzętem?
Jest kilka możliwości – wszystkie bezpłatne.

– Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny możemy bezpłatnie oddać do wyspecjalizowanego punktu ZSEE (Zużytego Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego).

– Do sklepu – pod warunkiem, że wymieniamy stare urządzenie (tego samego typu) na nowe.
Możemy też skorzystać z oferty punktu skupu złomu (pod warunkiem, że dysponuje odpowiednimi uprawnieniami, czyli jest zarejestrowany w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska).

– Serwis AGD/RTV. Niesprawne urządzenia elektryczne i elektroniczne można bezpłatnie zostawić w punktach zajmujących się naprawą tego rodzaju sprzętu,  jeśli okaże się, że naprawa jest nieopłacalna albo niewykonalna.

Czy sklepy i serwisy są zawsze zobowiązane do przyjęcia elektrośmieci? Nie. Mogą odmówić, jeśli zużyty sprzęt stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia osób pracujących w tych miejscach.

W większości przypadków konieczne jest zorganizowanie we własnym zakresie transportu. Od pewnego czasu jednak coraz więcej wykwalifikowanych podmiotów wykonuje darmowy wywóz elektrośmieci bezpośrednio z domów.

Dla Ecoportal.com.pl, www.datalab.pl