Pomostówki i świadczenia przedemerytalne

Emerytalna rewolucja dotyczy osób urodzonych w latach 1949-68. Dla urodzonych wcześniej i później zostają utrzymane dotychczasowe przepisy.

Od stycznia 2008 roku radykalnie ograniczona zostanie lista zawodów, które uprawniały do przechodzenia na wcześniejszą emeryturę. Jedyną grupą, która zachowa prawo do wcześniejszej emerytury, są górnicy. Pozostali uprzywilejowani dostaną pomostówki. Pomostówki będą prawdopodobnie niższe nawet o połowę od obecnych wcześniejszych emerytur, a dodatkowo osoby je pobierające nie będą mogły dorabiać. Prawo do pomostówek stracą m.in. dziennikarze i aktorzy.

A co z kobietami, które dotychczas mogły przechodzić na wcześniejsze emerytury w wieku 55 lat i po 30 latach pracy? Dotychczas z tego prawa korzystało co roku kilkanaście tysięcy Polek. Od stycznia 2008 r. utracą ten przywilej. Nie będą miały także prawa do pomostówek. Dla kobiet to prawdziwa rewolucja. Będą musiały pracować do 60. roku życia!

Nauczyciele? Na pierwszą wersję listy zawodów rząd ich nie wpisał. Po protestach środowiska minister pracy się ugiął i nauczyciele znaleźli się na liście.

Wcześniejsze emerytury – jak jest teraz

Wszystkie rewolucyjne zmiany rządu dotyczą urodzonych między 1 stycznia 1949 r. a 31 grudnia 1968 r. Ale uwaga! Nowe przepisy obowiązują od stycznia 2008. Do końca tego roku uprawnieni do wcześniejszej emerytury będą mogli z niej skorzystać na starych, korzystniejszych zasadach. Jakie warunki muszą spełnić?

Po pierwsze: znajdą się na wciąż obowiązującej liście zawodów uprawniających do przejścia na wcześniejszą emeryturę (DzU nr 8, poz. 43 ze zm.). W rozporządzeniu są m.in. dwa wykazy zawodów: A i B. Jeśli chcesz iść na wcześniejszą emeryturę, musisz swój zawód znaleźć na tej liście (lub kilku innych, które też wymienione są w rozporządzeniu).

•  W wykazie A są wymienione zawody, których przedstawiciele mogą przejść na emeryturę po ukończeniu 55/60 lat (kobiety/mężczyźni). Warunek: staż 20/25 lat, z tego min. 15 lat w warunkach szczególnych. Odnajdą się tu m.in. dekarze, kierowcy ciagników i telefonistki.

•  Wykaz B : staż pracy 20/25 lat (kobiety/mężczyźni). Wiek różny w zależności od zawodu. Zaliczają się tu m.in.: pracujący w lotnictwie, przy azbeście, w portach morskich, rybacy.

Po drugie: wykonywali wymienioną w wykazie pracę: – stale, – w ramach tzw. stosunku pracy (umowa o pracę, powołanie, mianowanie), – i na pełnym etacie.

Po trzecie: kryteria stażu i wieku uprawniające do wcześniejszej emerytury (wymienione w wykazie A i B) trzeba spełnić do końca 2007 roku.

Wcześniejsza emerytura dla urodzonych przed 1 stycznia 1949 r.

Tu nic się nie zmieni. Na wcześniejszą emeryturę (tzw. pracowniczą) mogą w tej chwili i będą mogli w kolejnych latach przejść bez względu na warunki pracy urodzeni przed 1 stycznia 1949 r., którzy spełnią podstawowe kryteria wieku i stażu pracy:

•  Kobiety , które ukończyły 55 lat i mają co najmniej 30 lat stażu pracy (lub 20 lat pracy oraz orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy).

•  Mężczyźni , którzy skończyli 60 lat i mają 25 lat stażu, ale tylko wtedy, gdy orzeczono u nich całkowitą niezdolność do pracy.

Dla kogo pomostówka

Nie wszystkie osoby, które obecnie są na liście zawodów mających prawo do wcześniejszej emerytury (zgodnie z rozporządzeniem z 1983 r.), ale brakuje im odpowiedniego stażu lub nie mają wymaganego wieku, teraz dostaną pomostówkę. Rząd skrócił bowiem listę zawodów uprzywilejowanych.

Pomostówki dostaną tylko osoby urodzone w latach 1949-68, które pracują:  w szczególnych warunkach lub w

I tak na pomostówkę będą mogli odchodzić m.in.: nauczyciele, piloci, kierowcy autobusów w transporcie publicznym, pracownicy platform wiertniczych, maszyniści, dyżurni ruchu na kolei, anestezjolodzy, pracownicy hospicjum bezpośrednio zajmujący się chorymi (ale nie np. sprzątaczka w hospicjum ), członkowie zespołów reanimacyjnych, monterzy napowietrznych linii energetycznych, kierowcy przewożący niebezpieczne substancje (ale tylko ci, którzy jeżdżą po drogach publicznych; kierowcy przewożący trujące substancje na terenie zakładu – pomostówek nie dostaną). W sumie prawo do pomostówek przysługuje ok. 300 tys. osób.

Zakaz dorabiania

Nie dość, że świadczenia od 2008 r. będą dużo niższe, to emeryci nie będą mogli dorabiać.  Zakaz ma obejmować tylko pracę w swoim zawodzie. Nauczyciel będzie więc mógł pracować np. w biurze. Podobnie hutnik. Nie będzie mógł już – choćby na pół etatu – pracować w hucie, ale nikt nie zakaże mu sprzedawania pomidorów w osiedlowym warzywniaku.
 

Urodzeni po 1969 r.

Polacy urodzeni po 1969 r., choćby pracowali w najtrudniejszych warunkach – przy azbeście, aparaturze rentgenowskiej, żadnych przywilejów nie dostaną. Rząd chce, aby takie osoby jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego (60/65 lat – kobiety/mężczyźni) przekwalifikowały się na inne prace. Tak więc maszynista w zawodzie może pracować do 50. roku życia, a kolejne 15 lat w kolejowym biurze. Podobnie nauczycielka – po 20 latach pracy w szkole dalej aż do ustawowej emerytury może pracować np. w takim miejscu jak biuro rachunkowe. W rządzie trwają właśnie dyskusje, kto ma za te przekwalifikowanie płacić. Jeden z pomysłów zakłada, że budżet państwa, inny – że pracodawcy, u których dana osoba pracowała w trudnych warunkach.

 Świadczenia przedemerytalne

Osoba bezrobotna która nie może znaleźć pracy i straciła prawo do zasiłku może starać się o świadczenie przedemerytalne, pod warunkiem, że jest w odpowiednim wieku i ma odpowiednio długi staż pracy. Jednak świadczenia tego typu są przyznawane tylko tym osobom, które przepracowały w danej firmie co najmniej pół roku i straciły tę pracę nie ze swojej winy. Powodem może być np. likwidacja lub upadłość zakładu pracy, zmiany strukturalne lub zwolnienia grupowe.

W zależności od przyczyny zwolnienia, kobiety muszą mieć ukończone 56 lat i udowodnić co najmniej 20-letni staż pracy, ewentualnie ukończyć 55 lat i udowodnić 30 lat pracy.
Wniosek o przyznanie świadczenia mogą składać także panie, które przepracowały w sumie 35 lat – w tym przypadku wiek nie ma znaczenia.

W przypadku mężczyzn świadczenie przedemerytalne przysługuje tym osobom, które mają za sobą 61 lat życia i co najmniej 25-letni staż pracy, ewentualnie 60 lat życia i 35-letni staż pracy. Bez względu na wiek mężczyźni mogą otrzymać świadczenie jeśli pracowali przez co najmniej 40 lat. Świadczenie mogą też otrzymać osoby, które utraciły prawo do renty pobieranej nieprzerwanie przez co najmniej 5 lat i mają odpowiedni wiek i staż pracy, oraz przedsiębiorcy po ogłoszeniu upadłości. W tych przypadkach wymagany jest wiek 56 lat dla kobiet i 61 dla mężczyzn i staż odpowiednio: 20 i 25 lat.

Jak starać się o świadczenie przedemerytalne?

Należy złożyć odpowiedni wniosek w ZUS, dołączając zaświadczenie z urzędu pracy o pobieraniu przez co najmniej 6 miesięcy zasiłku dla bezrobotnych i stwierdzające, że bezrobotny nie odmówił bez istotnej przyczyny przyjęcia przedstawionych mu propozycji pracy.
Potrzebne są też wszystkie dokumenty potwierdzające staż pracy i sposób rozwiązania umowy, a w przypadku przedsiębiorców, postanowienie sądu o upadłości firmy. Wniosek taki należy złożyć w ciągu 30 dni od wydania przez PUP wymaganego zaświadczenia.

W przypadku gdy w okresie poprzedzającym złożenie wniosku była wykonywana praca (nawet w ramach prac interwencyjnych) i została zakończona już po upływie 6 miesięcy, to wniosek musi być złożony w ciągu 14 dni od zakończenia tej pracy i nie ma żadnej możliwości przedłużenia tego terminu.

autor: Leszek Kostrzewski, gazeta.pl, 2007-05-16  aktualizacja: piątek – 25 maja 2007